Folklor

Folklor

Elementy śląskiej kultury ludowej są nadal kultywowa­ne, choć wysoki stopień uprzemysłowienia województwa i unifikacyjne wzorce kulturowe nie sprzyjają zachowa­niu tradycji. W przeszłości ta właśnie polska kultura lu­dowa była jednym z głównych czynników podtrzymania polskiej świadomości narodowej i oporu przeciw germani­zacji. Najbardziej charakterystycznym przejawem folkloru jest nadal żywa śląska gwara o czystym, staropolskim brzmieniu, zachowana w swej tradycyjnej postaci językowej. W niej przekazywane są liczne legendy i opowiadania oraz śląskie pieśni ludowe, spopularyzowane na całym świecie przez Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca ŚLĄSK, mający swą siedzibę w Koszęcinie obecnie woj. częstochowskie . ŚLĄSK w ciągu 25 łat dał 930 występów zagranicznych dla ponad 35 milionów widzów z 5 kontynentów. Zbiory pieśni ludowych, spisywanych od lat liczą sobie ponad 12 tysięcy utworów łącznie z terenu woj. katowickiego i bielskie­go . Nadal można spotkać, szczególnie w święta np. w Bytomiu-Rozbarku, Dąbrówce Wielkiej, kobiety ubrane w re­gionalne stroje górnośląskie: szerokie, długie spódnice kiecki , zszywane w jedną całość z kabatkiem stanikiem , wkładane na białą bluzę z koronkową kryzą na szyi i rę­kawach. Fałdzistą spódnicę okrywa z przodu jedwabny far­tuch. Uzupełnieniem stroju jest kwiecista chusta, ciasno związana na głowie i korale. Rzadkością jest już męski strój regionalny składający się z długich, ciemnych kaba­tów i tzw. „jelenioków” czyli spodni irchowych wpuszcza­nych w buty. Rolę męskiego ubioru regionalnego zaczyna natomiast pełnić galowy strój górniczy. Przetrwały także, szczególnie na wsi i w małych ośrod­kach miejskich, słowiańskie obrzędy i zwyczaje, jak to­pienie Marzanny i chodzenie po wsiach z „goikiem” — małym drzewkiem świerkowym, ozdobionym kolorowym papierem i kwiatami. Twórczość ludowa na Śląsku jest reprezentowana prze­de wszystkim przez plastyków-amatorów, z zawodu górni­ków. Malarstwo Teofila Ociepki, Pawła Wróbla, Jana Holeszka i Eugeniusza Bąka jest znane i cenione w zawodo­wym świecie plastycznym, a wystawy dzieł Ociepki i Wró­bla cieszyły się za granicą wielkim powodzeniem. Najbardziej znanym elementem folkloru jest chyba za­miłowanie Ślązaków do różnego rodzaju hobby. Hodowla gołębi, kanarków w Katowicach ma siedzibę ZG Polskiego Związku Hodowców Kanarków i Ptaków Egzotycznych , a także ryb akwariowych ma tu bogatą tradycję. Rolnictwo choć w cieniu przemysłu, nie jest dziedziną, którą można przemilczeć. W województwie sieje się zboże na 126 tys. ha, ziemniaki uprawia się na 46 tys. ha, a wa­rzywa na 15 tys. ha. Co roku zbiera się owoce z ponad 7 tys. ha sadów. Biorąc pod uwagę niewielki obszar i warunki klimatyczno-glebowe, Katowickie okaże się jed­nym z przodujących rolniczych województw kraju. Duża ilość małych gospodarstw i rozdrobnienie ziemi nie sprzyjają zwiększaniu produkcji. Toteż od kilku już lat prowadzi się konsekwentnie wykup ziemi i tworzy silne, wielkie gospodarstwa, specjalizujące się w określonym typie produkcji. Szczególną uwagę władze zwracają na two­rzenie wzorcowych hodowli bydła i tuczników oraz upra­wy warzyw. Duże środki przeznacza się na budowę wiel­kich szklarni. Ludność województwa charakteryzuje się niespotykaną w kraju strukturą zawodową i społeczną. Województwo zamieszkuje dane z 1 I 1979 r. 3615,6 tysiąca osób co stanowi 10,3 proc. ludności Polski. Województwo ma naj­wyższy w kraju odsetek ludności miejskiej, największe za­gęszczenie i zatrudnienie w przemyśle. Na 1 km kw. za­mieszkuje średnio 545 osób w kraju 112 , w miastach żyje 3151,6 tysiąca osób tj. 87,2 proc, w kraju 57,3 proc. a na wsi 464,0 tys. Są tu 43 miasta, w tym 11 powyżej 100 tys. mieszkańców Katowice, Bytom, Chorzów, Dąbrowa Górni­cza, Gliwice, Ruda Śląska, Rybnik, Sosnowiec, Tychy, Wo­dzisław Śląski, Zabrze oraz 46 gmin. W gospodarce uspo­łecznionej województwa zatrudnionych było 1609,0 tys. osób 13,2 proc. ogółu zatrudnionych w Polsce . W mia­stach pracuje 96,4 proc. ogółu zatrudnionych. W województwie mieszka więcej kobiet, niż mężczyzn. Szczególnie zaznacza się to na wsi, w miastach przewaga kobiet jest minimalna. Śląska rodzina pracownicza liczy przeciętnie od 3 do 4 osób, w tym zarobkujących — jedna bądź dwie osoby. Najwięcej jest rodzin trzy — 27 proc. i czteroosobowych 27,8 proc . Dwuosobowe rodziny stano­wią niecałe 21 proc. Najmniej jest rodzin pięcio i sześcio­osobowych łącznie nieco ponad 13 proc . Najliczniejszą grupą wiekową są osoby w wieku produk­cyjnym od 25 do 59 lat 46,2 proc . Drugą grupą jest mło­dzież zdobywająca zawód w wieku od 16 do 24 lat 17,3 proc. oraz dzieci w wieku szkoły podstawowej od 7 do 15 lat 12,9 proc . Emeryci liczący 60 i więcej lat stanowią 13,2 proc Najmniejszą grupą są dzieci w wieku przedszkol­nym 10,4 proc . W sumie jest to społeczeństwo młode. W 1978 r. na 1000 małżeństw udzielono 126 rozwodów w 1970 — 153 . W 1978 r. zawarto w przeliczeniu na 1000 osób 9,25 małżeństw. Zwiększa się przyrost naturalny osią­gając w 1978 r. wartość 7,7 prom.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.