Pojezierze Olsztyńskie w południowej części opiera się o Garb Lubawski, zachodnim skrajem płynie rzeka Pasłęka. Część wschodnia graniczy z Pojezierzem Mrą­gowskim i odwadniana jest do Łyny przez rzekę Wadąg. Od północy graniczy z Pobrzeżem Warmińskim. Obszar ten po obu stronach wielkiej rynny jest odwadniany na północ przez Łynę. Wysokość moren na tym terenie prze­kracza 180 m n.p.m. Jeziora mają charakter rynnowy lub zaporowy i są położone pośród moren czołowych. W pół­nocnej części Pojezierza występują gliny zwałowe i tu jest uprawiane rolnictwo, w południowej – gleby są zbudowane z materiału fluwioglacjalnego, pokryte więk­szymi lasami. W zachodniej części znajdują się Lasy Taborskie, zaś nad górną Łyną – Lasy Purdskie, Ramuc-kie i Napiwodzkie. W tych ostatnich drzewa rosną na sandrach, jedynie w części południowej pokrywają ma­lownicze wzgórza moreny czołowej. Wzgórza te tworzą odrębne wzniesienia znane jako Złote Góry 229 m, Ja­strzębie Góry 187 m i Błędne Góry 176 m. W środku Pojezierza Mazurskiego leży Olsztyn, waż­ny węzeł kolejowy, a zarazem miasto wojewódzkie. Ol­sztyn położony jest w malowniczej okolicy z jeziorami Długim i Krzywym, na którym zbudowane są ośrodki sportu wodnego. Poza tym jest otoczony lasem – par­kiem o powierzchni ponad 1500 ha. Na omawianym obszarze utworzono szereg rezerwatów obejmujących fragmenty pierwotnej przyrody, rzadkie rośliny oraz drzewostany bukowe występujące na wschodnich krańcach zasięgu buka.Rezerwat leśny „Dębowo” o pow. 24,72 ha, Leśnictwo Dębowo, Nadleśnictwo Sadlowo, gromada Czerwonka, powiat biskupiecki, województwo olsztyńskie. Rezerwat utworzono dla zachowania lasu bukowego różnowiekowego, o cechach zespołu naturalnego. Jest to równocześnie najdalej wysunięte na wschód naturalne stanowisko buka. Wśród drzewostanów bukowych w wieku 80-100 lat spotyka się tu grupowo buki star­sze, liczące około 200 lat. Na terenie rezerwatu wystę­puje dość znaczna liczba roślin zielnych, dochodząca do 80 gatunków. Wśród nich spotyka się: czosnek niedźwie­dzi, lilię złotogłów, prosownicę rozpierzchłą, kostrzewę leśną, marzankę wonną, przylaszczkę pospolitą, czworo-list pospolity, wawrzynek wilczełyko, czartawę pospoli­tą, zerwę kłosową, podkolan biały, kopytnik pospolity, gnieżnik leśny, przetacznik górski, widłak jałowcowaty i widłak wroniec.Rezerwat leśny „Bukowy” o pow. 8,30 ha, Leśnictwo Reszel, Nadleśnictwo Sadłowo, gromada Samławki, powiat biskupiecki, województwo olsztyńskie. Rezerwat utworzono w celu ochrony drzewostanu bu­kowego w wieku 120 lat, występującego na krańcach swego wschodniego zasięgu. Na terenie rezerwatu wy­stępuje znaczna liczba roślin zielnych – około 60 ga­tunków. Są tu między innymi: czworolist pospolity, marzanka wonna, prosownica rozpierzchła, perłówka jednokwiatowa, żywiec cebulkowy, wawrzynek wilczełyko, gnieźnik leśny, kostrzewa leśna, podkolan biały, widłak jałowcowaty i widłak wroniec. Rezerwat florystyczny obejmujący jezioro ,,T y r s k o” o pow. 20,70 ha, położony wśród pól wsi Gutkowo, gromada Gutkowo, powiat olsztyński, województwo olsztyńskie. Rezerwat utworzono dla ochrony stanowiska poryblina jeziornego reprezentującego bardzo nieliczną w naszej florze grupę paprotników różnozarodnikowych. Jezioro Tyrsko, podobnie jak sąsiednie, należy zaliczyć do typu zbiorników morenowych. Stanowi ono odłączoną dawniej część Jeziora Ukielskiego i dalej ku południowi Jeziora Kortowskiego. Te dwa ostatnie jeziora jeszcze obecnie są połączone ze sobą strugami, mającymi spad ku połud­niowi. Nachylenie stoków jeziora na ogół jest łagodne, zaś jego głębokość charakteryzują duże nierównomierności. Genezę powstania jeziora Tyrsko i zbiorników są­siednich należy tłumaczyć obecnością w osadach lodow­cowych oderwanych brył martwego lodu. Po ich stopie­niu odsłoniły się wklęsłości, wypełnione wodą. Nierów­ności w krajobrazie otaczającym jezioro zostały wywo­łane przez wygniatającą pokrywę lodowcową oraz przez działanie erozyjne wód roztopowych. Niektóre pagórki na tych nierównościach dochodzą do 130 m i są utworzo­ne z piasków i żwirów akumulacji wodno-lodowcowej. Tyrsko należy do jezior typu oligotroficznego. W stre­fie przybrzeżnej wyróżniono tu następujące zbiorowiska roślin: zbiorowisko turzyc, sitowia, rdestnic, ramienic i moczarki. Pojedynczo występuje mech wodny. Zbio­rowiska te zajmują stosunkowo nieduże powierzchnie i odznaczają się słabym pokryciem roślinności. Poryblin jeziorny rośnie w wodzie w pasie przybrzeżnym, w pół­nocno-wschodniej części jeziora. Spotyka się go na dwóch oderwanych stanowiskach. Jedno rozciąga się w pasie przybrzeżnym od strony północnego brzegu, na długości około 150-200 m, drugie – od strony wschod­niego brzegu, o długości 50 m. Roślina :ta porasta muliste dno na głębokości 1,5-3 m, chociaż bliżej brzegu rośnie równie dobrze na dnie o twardym żwirowym pod­łożu. Wykazuje bujny rozwój, jest dobrze wykształcona, dochodzi do 25-30 cm wysokości. Do rodziny poryblinowatych należą wieloletnie rośliny, z których większość gatunków żyje pod wodą. Rosną one na dnie środowisk wodnych, przeważnie na nieznacznej głębokości. Rodzi­na ta obejmuje 64 gatunki rozprzestrzenione prawie na całej kuli ziemskiej. W Polsce opisane są tylko dwa ga­tunki. Pierwszy z nich to poryblin jeziorny, mający na tutejszym terenie dwa stanowiska: w opisywanym rezer­wacie oraz w rezerwacie na jeziorze Kliniak Czarne koło Ostródy. Poza tym znane są również stanowiska tej rośliny na jeziorach Pomorza Zachodniego. Drugi gatu­nek to poryblin kolczasty. Znaleziono go tylko w jednym niedużym jeziorze Zakrzewo, w południowej części po­wiatu noworniejskiego.Rezerwat torfowiskowy „Redykajny” o pow. 10,38 ha, położony w lesie miejskim w granicach miasta Olsztyna. Torfowisko Redykajny jest chronione od 1907 r. i sta­nowi ciekawy obiekt pod względem historii rozwoju, ekologii i fitosocjologii. Według Steffena 1934 na torfo­wisku tym wyróżniono szereg zbiorowisk, jak bór świer­kowy, oles, łąka turzycowo-mszysta, zbiorowisko wyso­kich turzyc, zbiorowisko wysokich turzyc i torfowców. Spośród szeregu charakterystycznych dla tych zespołów roślin na szczególną uwagę zasługuje turzyca strunowa oraz mech – Cynclidium stygium – relikty polodowco-we. Poza tym żyje tu rzekotka drzewna – jedyny w naszej faunie przedstawiciel płazów bezogonowych prowadzących nadrzewny tryb życia. Należy ona na Po­jezierzu Mazurskim do rzadkości i jest notowana zaled* wie w kilku miejscach.