Bytom — jedno z najstarszych i najciekawszych miast Śląska, liczące ponad 230 tys. mieszkańców, leży w pół­nocno-wschodniej części GOP-u na Wyżynie Śląskiej w od­ległości 16 km od Katowic. Sąsiaduje z Chorzowem, Świę­tochłowicami, Rudą Śląską, Piekarami. Otoczone jest wzgó­rzami Radzionkowskimi i Chorzowskimi. Przeciętna wyso­kość położenia wynosi 280 m n.p.m. Góra Gryca w dzielnicy Miechowice wznosząca się do 330 m jest najwyższym punk­tem miasta. Przez miasto płyną rzeczki Bytomka i Kocewka oraz strumień Szarlejka, będące praktycznie zbiornika­mi ścieków komunalnych i przemysłowych. Na skutek eksploatacji górniczej ukształtowanie terenu Bytomia ciągle się zmienia. Miasto systematycznie obni­ża się, a w ostatnich kilku latach proces ten wyraźnie się nasilił dzięki wydobywaniu węgla z tzw. filara ochron­nego miasta. Metodę wybierania węgla z filara ochronnego opracował zespół naukowców pod kierunkiem prof. Witol­da Budryka. Eksploatacja tego rodzaju została podjęta po raz pierwszy na świecie. Odkształcenia powierzchni zosta­ły drobiazgowo obliczone i nie zagrażają one budynkom notabene Niemcy planowali skazanie miasta na zagładę chcąc wyrwać uwięziony pod nim węgiel . W ciągu kilku­nastu lat poziom gruntu obniżył się o 2 m budynek dworca kolejowego o 2,7 m . Często też występują tu tąpnięcia, czyli mikro trzęsienia ziemi. Nie zagrażają one jednak bu­dynkom, a przez mieszkańców są traktowane na zasadzie normalnych zjawisk atmosferycznych jak deszcz, co oczy­wiście przybyszowi nie przeszkadza w przeżyciu dreszczy-ka emocji. W mieście zachowało się też kilka zabytków przede wszystkim kościoły z XIII—XVIII w., średniowieczne piw­nice, resztki murów miejskich. Historię Bytomia liczyć należy na ponad 900 lat. W 1119 r. Mieszko Stary zamienił w warownię zameczek myśliwski zbudowany podobno przez jego poprzedników już w 1020 roku. W 1136 r. Bytom wymieniony jest w bulli papieża Innocentego II. W 1230 r. zbudowano wokół miasta mury obronne, a w rok później kościół Marii Panny. Po odbu­dowie zniszczeń z czasu najazdu tatarskiego Bytom otrzy­mał prawa miejskie w 1254 r. od księcia opolskiego Wła­dysława I. Po wymarciu Piastów Śląskich miasto przeszło we władanie Brandenburgii, Austrii i następnie w 1741 r. Prus. Nie były to lata świetności. Po okresie rozwoju przy­szły chude łata pod obcym panowaniem. Dopiero rozwój przemysłu w XIX w. postawił szacowny gród na nogi. Bytom był silnym ośrodkiem polskiego ruchu narodo­wego i społecznego. Działali tu m.in. Karol Miarka, Józef Lompa, ksiądz Szafranek. Tu też była siedziba Polskiego Komisariatu Plebiscytowego. Bytomianie brali czynny udział we wszystkich powstaniach śląskich. Szczególnie zasłużył się pułk Strzelców Bytomskich. Pomimo znacznej przewagi głosów polskich Bytom znalazł się po stronie niemieckiej. W okresie międzywojennym powstało tu pierwsze w Rze­szy niemieckiej polskie gimnazjum w 1932 r. Działało wie­le placówek polskich, skutecznie opierając się germaniza­cji. Mieszkańcy zapłacili za swój patriotyzm krwią w la­tach II wojny światowej. Po wyzwoleniu miasto szybko się rozwijało, stając się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych. Są tu kopalnie: BOBREK, BYTOM, DYMITROW, MIECHOWICE, ROZBARK, SZOMBIERKI, 2 elektrownie, huty BOBREK i ZYGMUNT, zakłady cynkowo-ołowiowe, przemysł lekki. Średniowieczny Bytom jest obecnie wschodnią częścią śródmieścia. W fundamentach niektórych domów przy ul. Katowickiej i Armii Ludowej zachowały się resztki murów obronnych. Inne fragmenty zachowały się w okolicach pla­cu P. Maciejowskiej, niedaleko kościoła NMP z XIII w., o gotyckiej fasadzie. Pomimo przebudowy wiele pierwot­nych fragmentów zachowało się do dziś. We wnętrzu koś­cioła — ciekawy nagrobek z 1630 r. i gwiaździste żebro­wanie stropu. Proboszczem był ks. Józef Szafranek. Obok kościoła do stycznia 1945 r. stał najstarszy budynek Byto­mia — Dom Gorywodów. Do dziś zachowały się średnio­wieczne Piwnice Gorywodów, w których tkwi dotąd — jak głosi legenda — skarb dawnych właścicieli. Przy ul. Krakowskiej warto zobaczyć ośmioboczny kościół św. Du­cha z 1299 r. wielokrotnie jednak przebudowywany. W oto­czeniu dawnych, krętych ulic starego miasta przy pl. Klasz­tornym stoi kościółek Sw. Wojciecha z 1253 r. Wczesnogotycki charakter świątyni zatarła zupełnie przebudowa w 1783 r. W najstarszej części Bytomia, w sąsiedztwie ul. Zabrskiej, na wzgórzu Małgorzatki, stoi mały kościół pa­rafialny, którego początki sięgają XII w. Pożar zniszczył kościół w XVI w. Obecna budowla pochodzi z 1880 r. Obok jest najstarszy cmentarz bytomski. W parku miejskim przy ul. Bieruta znajduje się drewniany kościół kryty gontami z 1530 r., przeniesiony tu w 1901 r. z Mikulczyc. Obok koś­cioła Sw. Trójcy przy ul. Piekarskiej 1883—1887 jest cmen­tarz MATER DOLOROSA z grobami zasłużonych działaczy polskich.CHORZÓW-Ważny ośrodek przemysłowy liczący 150 tys. mieszkań­ców, położony w centrum GOP. Najwyższym punktem mia­sta jest Góra Wyzwolenia — 321 m n.p.m, najniższym do­lina Rawy — 270 m n.p.m. Sąsiaduje z Katowicami, z któ­rymi zrósł się poprzez dzielnicę Batory oraz Siemianowica­mi, Rudą Śląską, Bytomiem. Miasto ma najwyższe w Polsce zaludnienie — 4,5 tys. osób na 1 km kw. Huta KRÓLEWSKA założona w 1802 r. na terenach wsi Chorzów i Łagiewniki oraz osada robotnicza wokół niej o tej samej nazwie stały się początkiem miasta. Prawa miejskie nadano osadzie w 1868 r. Działali tu m.in. Juliusz Ligoń — kowal z huty KRÓLEWSKIEJ, ludowy poeta, piew­ca Śląska, gorący patriota grób na cmentarzu parafialnym przy ul. Wieczorka , Karol Miarka, Józef Lompa. W 1871 r. zorganizowany został wielki strajk robotników huty, po którym odbył się proces 117 robotników polskich. Po Ple­biscycie Chorzów wraca do Polski. Obecnie najważniejszymi zakładami miasta są 2 huty: KOŚCIUSZKO — leżąca w centrum miasta przy przelotowej ul. Dzierżyńskiego oraz BATORY, kopalnia BARBARA- CHORZÓW, znana wytwórnia tramwajów KONSTAL, Zakłady Azotowe, Zakłady Koksochemiczne HAJDUKI, fabryki przemysłu spożywczego. Przy ul. Dzierżyńskiego położony jest Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku, który jest jedną z głównych atrak­cji turystycznych regionu. W tej 600-hektarowej oazie zie­leni jest wiele ciekawych obiektów — Planetarium, rosarium, strefy ciszy, Wesołe Miasteczko, ZOO.