Od Dąbrowy Górniczej na północnym wschodzie aż po Gliwice na południowym zachodzie rozciąga się na powierz­chni ponad 2,7 tys. km kw. jedyny w Polsce i jeden z nie­licznych w Europie ośrodek miejski. Górnośląski Okręg Przemysłowy, nazywany nie bez racji miastem wielu miast, położony w północnej części Górnośląskiego Zagłębia Wę­glowego, jest miejscem niebywałej koncentracji przemy­słu — kopalń, hut, elektrowni, koksowni, fabryk przemy­słu maszynowego, chemicznego, włókienniczego. Na tej niewielkiej przestrzeni skupiło się 13 dużych miast — Będzin, Bytom, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa Górni­cza, Gliwice, Katowice, Mysłowice, Ruda Śląska, Siemia­nowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice i Zabrze. Ota­czają je silnie uprzemysłowione i zurbanizowane mniejsze miasteczka i osady. W ostatnich kilkunastu latach na po­łudnie od Katowic rozwinął się wielki ośrodek miejski — Tychy, liczące obecnie 154 tys. mieszkańców, które wraz z pobliskim Mikołowem ciążą coraz wyraźniej ku Katowi­com i GOP. W GOP żyje i pracuje ponad 2,2 min ludzi. Gęstość za­ludnienia przekracza 820 mieszkańców na 1 km kw. 92 proc. wszystkich mieszkańców GOP — to ludność miejska. Tak mówi statystyka, lecz w praktyce nawet ci, którzy miesz­kają na wsi o ile jakiekolwiek osiedle w GOP można nazwać wsią są związani z przemysłem i miastem, jeżdżąc tam do pracy, na zakupy, do kina, czy teatru. Specyficzną cechą miast GOP-u jest ich wzajemne prze­nikanie się, zrastanie w jedną całość. Granice miast są w większości umowną linią ułatwiającą tylko administrację. Granicą jest nieraz ulica, jezdnia. Często tylko tablice informacyjne są jedynym punktem rozdzielającym, jak to jest np. między Chorzowem i Katowicami, gdzie po jed­nej stronie ul. Dzierżyńskiego rozciąga się największe katowickie osiedle mieszkaniowe TYSIĄCLECIE, a po dru­giej, już w Chorzowie, Wojewódzki Park Kultury i Wypo­czynku. To bliskie sąsiedztwo ma swoje dobre i złe strony. Trzeba je przyjąć z całym dobrodziejstwem inwentarza w spadku po przeszłych latach. Aglomeracja ta rozwinęła się w ciągu ostatnich 100 lat, na bazie bogatych pokładów węgla. Nikt przy narodzinach miast GOP nie zwracał uwagi na piękno i funkcjonalność zespołów miejskich, ochronę środowiska naturalnego, nikt nie dbał o zapewnienie przestrzeni dla nowych domów. Zabudowa była chaotyczna, dyktowana po­trzebami i interesem poszczególnych właścicieli zakładów przemysłowych. Dlatego w centrum miasta huty sąsiadują z budynkami mieszkalnymi, dlatego też tu właśnie powsta­ły osławione śląskie familoki, w których gnieździli się ro­botnicy z rodzinami i eleganckie, choć nieliczne, kamieni­ce secesyjne dla kadry administracyjnej i technicznej za­kładów. Ten układ miast przetrwał w wielu przypadkach jeszcze do dziś. Miasta nie zniszczone wojną dopiero w ostatnich kilku­nastu latach zaczęły gwałtownie zmieniać oblicze. Powsta­ją nowe osiedla mieszkaniowe, ciągi komunikacyjne, centra handlowe. W tych przedsięwzięciach pomaga bliskie są­siedztwo. Miasta wspólnie realizują inwestycje komunalne i komunikacyjne, koordynują plany rozwojowe. Przykładem takiej ścisłej współpracy są Chorzów, Ruda Śląska i Świę­tochłowice. Pogłębia to procesy integracyjne miast GOP, dzięki koncentracji środków umożliwia realizację kosztow­nych, lecz niezbędnych dla każdego miasta inwestycji. Po­wstają takie obiekty np. handlowe, służące mieszkańcom kilku miast. Takim jest m.in. oddany do użytku w 1978 roku duży dom handlowy Nowosam ROŻDZIEN, usytuowany przy trasie E-16 na granicy między Katowicami i Sosnow­cem. O GOP można by jeszcze dużo pisać. Nie odda to jed­nak w pełni charakteru tego regionu. GOP trzeba zwiedzić. Można zacząć w każdym mieście 1 w każdym punkcie. Będzin — miasto liczące około 74 tys. mieszkańców — położone jest w północno-wschodniej części GOP w odle­głości 11 km od Katowic nad Czarną Przemsza. Sąsiaduje od zachodu z Czeladzią, od wschodu z Dąbrową Górniczą, od południa z Sosnowcem. Stare miasto zachowało po części jeszcze średniowieczny układ ulic z fragmentami miejskich murów obronnych z dwoma basztami z ok. 1364 r., pałac gzichowski z XVIII w. będący obecnie siedzibą Domu Kultury i wreszcie najcie­kawszy obiekt — zamek będziński na Górze Zamkowej od­restaurowany w 1956 r., który jest siedzibą muzeum. Zamkiem też wiążą się najstarsze dzieje miasta. Już w XIII w. był on punktem obronnym i skupiał wokół sie­bie, u podnóża skalistego wzniesienia podgrodzie. Kazimierz Wielki zbudował murowaną warownię i w 1358 r. nadał Będzinowi prawa miejskie. W 1365 r. miasto otrzymało mury miejskie, chronią je przed częstymi w rejonie granicz­nymi napaściami. Prawo do składowania soli nadane mia­stu przez Kazimierza Jagiellończyka w 1464 r. stało się źró­dłem bogactwa mieszczan i rozwoju gospodarczego. W 1616 r. pożar zniszczył miasto i zamek. Po odbudowie zamek najechali i złupili Szwedzi w 1655 r. Do upadku wa­rowni przyczynili się Hohenzollerowie, którzy otrzymali go od rządu pruskiego po II rozbiorze Polski i oddali w pry­watną dzierżawę. Przeznaczony do rozbiórki na skutek wa­lenia się murów w 1825 r. ocalał dzięki remontowi w 1833 r. Niewiele to pomogło i w następnych latach zamek niszczał coraz bardziej. Plany odbudowy zostały zrealizowane do­piero po wojnie, w latach 1955—56. Z upadku po wojnach szwedzkich Będzin podniósł się do­piero w XIX w., gdy w mieście powstała duża kopalnia węgla kamiennego KSAWERY i huty cynkowe. W 1858 r. miasto znalazło się na szlaku kolei warszawsko-wiedeńskiej. Przemysł był przyczyną rozbudowy Będzina i jego wyjścia poza obręb dawnych murów miejskich. W mieście stosunkowo wcześnie ukształtowała się silna, świadoma klasa robotnicza. W okresie międzywojennym Będzin znany był z radykalnych nastrojów proletariatu. Nieprzypadkowo więc prześladowania okupanta szczegól­nie silnie dotknęły mieszkańców miasta. Będzin jednak dość szybko zaleczył wojenne rany. Obecnie jest on ważnym ośrodkiem przemysłowym. Naj­ważniejsze zakłady przemysłowe miasta to: huta BĘDZIN, kopalnia węgla, elektrownia, wytwórnie narzędzi, jeden z nowocześniejszych zakładów obuwniczych, zakłady me­talowe.