Miasto położone nad rzeką Jaskrzanką, na skraju Puszczy Knyszyńskiej, przy drodze nr 190, w odległości 30 km od Białegostoku. Obecnie liczy około 2650 mieszkańców.
Początki Knyszyna są datowane na połowę XIII w., kiedy to nad rzeką została założona osada leśna, a w 1264 r. zbudowano w niej pierwszy kościół drewniany. W wieku XIV u ujścia rzeczki Wodziłówki do Jaskrzanki został zbudowany gród litewski będący strażnicą graniczną od strony Mazowsza. Na miejscu grodu w latach 1509—1520 wzniósł swój dworek Mikołaj Radziwiłł, kanclerz litewski. Tędy przebiegał wówczas trakt prowadzący z Warszawy do Grodna i dalej na Litwę, nazywany litewskim. W 1520 r. Mikołaj Radziwiłł na miejscu drewnianego zbudował nowy kościół murowany. Przez krótki okres Knyszyn był ośrodkiem reformacji, czynna była drukarnia kalwińska. Podczas pomiary włócznej dobra knyszyńskie zostały oddane przez Bonę Zygmuntowi Augustowi i jeszcze przed 1537 r. powstało tutaj miasto.
Z polecenia króla zbudowane zostały dwa zamki knyszyńskie — jeden w miejscu, gdzie poprzednio stał dwór Radziwiłłów, drugi — myśliwski gdzie obecnie znajduje się PGR przeznaczony dla ukochanej Barbary Radziwiłłówny, przy czym budowniczym był Hiob Bretfus. Knyszyn stanowił za czasów królewskich siedzibę starostwa, był liczącym się ośrodkiem handlowym. W czasie pobytu króla Knyszyn spełnał rolę stolicy Polski. Tutaj w dn. 25 III 1568 r. Zygmunt August powołał do życia Komisję Morską, pierwszy organ władzy państwowej naszej floty. Tutaj też król Zygmunt August po ciężkiej chorobie w 1572 r. zakończył życie. Wkrótce — w 1663 r. — Knyszyn został zastawiony Orsettim, później przeszedł w ręce Gnińskich, Czapskich, Krasińskich, w tym także znanego poety Zygmunta Krasińskiego, oraz Raczyńskich. W połowie XIX w. powstały w Knyszynie manufaktury tkackie, liczne były strajki. Zakłady włókiennicze uległy jednak zniszczeniu w czasie I wojny światowej i już nie były odbudowane. W okresie okupacji hitlerowskiej ulokowano w Knyszynie obóz karny,
hitlerowcy dopuszczali się morderstw wobec więźniów tego obozu, a także mieszkańców Knyszyna. Wywieźli do obozu w Treblince całą ludność żydowską i tam wymordowali.
Obecnie w Knyszynie jest Państwowe Gospodarstwo Rolne i Państwowe Gospodarstwo Rybackie, zakład produkcji podzespołów telewizyjnych, kilka drobnych zakładów rolno-spożywczych, metalowych, materiałów budowlanych. Knyszyn jest także ośrodkiem garncarstwa.
Zachował się barokowy układ przestrzenny z XVI w., na przecięciu przechodzących tędy szlaków komunikacyjnych. Obszerny czworoboczny rynek został założony na miejscu dawnego placu targowego. Z naroży rynku wychodzą ulice. Na rynku znajduje się nie posiadający zabytkowego charakteru ratusz, na nim tablica upamiętniająca zamordowanych w dn. 2 XI 1942 r. 74 mieszkańców Knyszyna narodowości żydowskiej. Druga tablica umieszczona na znajdującym się przy rynku posterunku MO czci pamięć funkcjonariuszy SB i MO poległych o utrwalenie władzy ludowej.
Najcenniejszym zabytkiem Knyszyna jest kościół. Murowany, zbudowany na rzucie prostokąta, z apsydą, dwoma bocznymi kaplicami i zakrystią. W 1710 r. podczas pożaru zawaliło się prawie całe sklepienie, wtedy zastąpiono je zwykłym sufitem płaskim wspartym na 6 filarach. W 1900 r. nawa została pokryta weneckim kasetonowym wiszącym sufitem, rzadko na ogół spotykanym. W 1902 r. przedłużono kościół o 7 m, dobudowując część zachodnią z wieżą. Została ona wzniesiona na rzucie czworoboku, u góry jest ośmioboczna.
Wewnątrz zwraca uwagę gwiaździste sklepienie zachowane jedynie w prezbiterium. W barokowym ołtarzu głównym znajduje się obraz. Poza ołtarzem głównym są jeszcze dwa ołtarze boczne oraz dwa umieszczone w kaplicach. W jednym z nich z prawej strony ciekawa rzeźba Chrystusa niosącego krzyż na Golgotę, wykonana przez nieznanego bliżej ludowego artystę. Warto także zwrócić uwagę na kropielnicę z 1466 r. znajdującą się przy wejściu bocznym. Kościół posiada podziemia, w których znajdowały się przez pewien czas zwłoki Zygmunta Augusta. Obecnie podziemia są zamurowane.
W pobliżu kościoła lamus drewniany z podcieniami z XVIII w. Przy drodze nr 190 kamień pamiątkowy z tablicą informacyjną, na miejscu byłego hitlerowskiego obozu karnego. Przy drodze prowadzącej w kierunku dworca kolejowego resztki zabytkowych cmentarzy: prawosławnego i ewangelickiego.
W pobliżu 2 km „Góra królowej Bony”, gdzie był zamek królewski i gdzie wg legendy mistrz Twardowski wywoływał ducha Barbary Radziwiłłówny. Legendy związane są również ze studnią pozostałą po dawnym zameczku myśliwskim Barbary Radziwiłłówny, który znajdował się w miejscu gdzie w chwili obecnej jest Państwowe Gospodarstwo Rybackie. W odległości 4 km na pn. od Knyszyna znajduje się Jezioro Zygmunta Augusta, nazywane również Czechowskim. Utworzone zostało około 1560 r. przez spiętrzenie wód rzeczki Nereśli. Zajmuje pow. 400 ha.KORYCIN-Wieś położona u ujścia rzeczki Kumiaiki do Brzozówki, przy drodze nr 9, prowadzącej z Białegostoku do Augustowa. Pierwotna nazwa tej miejscowości Dąbrówka–Kumiała.
Przypuszcza się, że Korycin został założony w początkach XVI w. W 1517 r. król Zygmunt Stary ufundował w Korycinie drewniany kościół, który widocznie spłonął lub uległ znleszczeniu, gdyż kolejny kościół drewniany ufundował Hieronim Wołłowicz, właściciel dóbr korycińskich. Parafia została utworzona na mocy przywileju Zygmunta III Wazy w 1601 r. Prawa miejskie Korycin otrzymał w 1634 r. Miasto było ośrodkiem lokalnego handlu, zamieszkiwała w nim przeważnie ludność żydowska.
Na przełomie XIX i XX w. Korycin utracił prawa miejskie. W okresie okupacji hitlerowskiej ludność żydowska została wywieziona do obozu koncentracyjnego w Treblince i wymordowana. Obecnie w Korycinie zamieszkuje około 600 mieszkańców. Wieś posiada zabytkowy układ przestrzenny z XVII w. Centrum tego układu stanowi czworoboczny rynek i rozchodzące się z niego w różne strony ulice. Na rynku obelisk paświę-cony pamięci funkcjonariuszy SB i MO poległych o utrwalenie władzy ludowej. Warto obejrzeć kościół neogotycki, zbudowany na planie krzyża łacińskiego, z 2 wieżami.
W okolicy znajdują się grodziska pojaćwieskie, najbliższe w sąsiedniej wsi Kumiała, inne w Jasionowej Dolinie oraz w Jatwiezi Małej.KALINÓWKA KOŚCIELNA-Wieś położona nad lewym dopływem płynącej w pobliżu rzeczki Nereśli, w urozmaiconym polodowcowym terenie, przy drodze lokalnej prowadzącej z Knyszyna do Moniek.
Początkami wieś sięga końca XIV w., kiedy to stanowiła własność Radziwiłłów. W okresie okupacji hitlerowskiej w Kalinówce Kościelnej hitlerowcy zorganizowali obławę, podczas której zabrali z kościoła i umieścili w obozie karnym w Knyszynie kilkadziesiąt osób. We wsi znajduje się szkoła i mleczarnia.
Najcenniejszym zabytkiem jest kościół. Pierwszy kościół i parafia zostały ufundowane przez Mikołaja Radziwiłła wojewodę wileńskiego. Zostały one uposażone przez Zygmunta Augusta. W dniu 17 VIII 1761 r. kościół spłonął wraz z plebanią i cennym archiwum. Obecny kościół modrzewiowy zbudowano w 1774 r. staraniem ks. Adama Swierzbińskiego, kanonika inflanckiego. Zbu-
dowany na rzucie prostokąta, trzynawowy, z wieżyczkami, o barokowych ołtarzach i wposażeniu wnętrza pochodzącym z XVIII i XIX w. W pobliżu kościoła znajduje się lamus z 2 poł. XVIII w.