Miasto położone nad rzeką Białką nazywaną również Białą, liczy ponad 16.000 mieszkańców, zajmuje 27,0 km2. Odległość od Białegostoku wynosi 49 km.
Już w początkach XI w. w bagnistej dolinie między rzekami Białą i Łubką na niewielkiej wyniosłości terenu powstał gród bielski, którego założenie przypisywane jest księciu Jarosławowi Mądremu. Pierwsza udokumento­wana wzmianka historyczna pochodzi wprawdzie z 1252 r., lecz już wcześniej, w 1240 r. Bielsk miał być — wg nie­pewnych danych — zniszczony przez Tatarów. Katak­lizmy wojenne gnębiły gród bielski także i później, w latach 1377 i 1399, gdy dotarli tutaj Krzyżacy niszcząc Bielsk i jego okolice. Za każdym razem następowała szyb­ka odbudowa grodu, widocznie bardzo w tym miejscu przydatnego.
Wraz z grodem rozwinęła się osada zlokalizowana w kierunku północnym, w miejscu równie z natury obron­nym, gdyż na wyniosłościach wśród bagien. W dn. 9 I 1430 r. przywilejem wielkiego ks. Witolda podniesiona została do rzędu miast.
Wypada wspomnieć, że Bielsk Podlaski często zmieniał swoich właścicieli. Był grodem litewskim, lecz należał kilkakrotnie do Mazowsza, aż ostatecznie wcielono go do Korony po Unii Lubelskiej w 1569 r. Jako miasto kró­lewskie był stolicą ziemi obejmującej tereny aż po Raj­gród i Augustów. Znajdował się w Bielsku zamek kró­lewski drewniany, na miejscu dawnego grodu wzniesio­ny. Spłonął on całkowicie podczas negocjacji politycz­nych prowadzonych w Bielsku między Zygmuntem Augu­stem a kardynałem Uchańskim, w dn. 22 VII 1564 r., od uderzenia pioruna, podczas nocnej burzy.
Na rozwój Bielska wpłynęło jego położenie na skrzy­żowaniu traktów: Wilno—Warszawa, Mińsk—Warszawa, Brześć—Toruń. Miasto posiadało 6 przedmieść, 3 kościoły, 5 cerkwi, 2 szpitale.
„Potop” szwedzki pociągnął za sobą poważne zniszcze­nie Bielska. Miary nieszczęść dopełniły kolejne pożary, które przyczyniły się do upadku dawnego znaczenia miasta.
W okresie walk narodowowyzwoleńczych Bielsk speł­niał wybitną rolę. Podczas powstania kościuszkowskiego społeczeństwo Bielska nie tylko zgłosiło swój udział w powstaniu, lecz tutaj zorganizował się korpus gen. An­toniego Karwowskiego, który odegrał później ogromną rolę podczas obrony linii Narwi, staczając kilka bitew z usiłującymi przekroczyć Narew Prusakami. W okresie powstania listopadowego mieszkańcy Bielska nie byli w stanie zamanifestować czynnie swojej patriotycznej po­stawy, chociaż w nieznanej nam bliżej liczbie wzięli udział w walkach, natomiast masowo wystąpili przeciw caratowi w powstaniu styczniowym. Tradycje walk na­rodowowyzwoleńczych nie wygasły i w wieku XX dały one znać w wydarzeniach 1905 r. W 1920 r. w Bielsku działał miejscowy komitet rewolucyjny, stanowiący od­dział TKRP w Białymstoku. W okresie międzywojennym mieszkańcy miasta i okolic czynnie zaangażowali się w działalność zmierzającą do wyzwolenia społecznego pod kierunkiem KPZB i Hromady, słynne były strajki chłop­skie w powiecie bielskim. W okresie okupacji hitlerow­skiej walczyli w oddziałach partyzanckich szczególnie partyzantki radzieckiej, organizowali akcje dywersyjne. Bielsk Podlaski stanowił także siedzibę obwodu AK.
Obecnie pracuje tutaj filia białostockiego Kombinatu „Ponar-Bial”, mleczarnia wraz z proszkownią mle­ka, roszarnia i in. mniejsze zakłady. Do 1980 r. planuje się zbudowanie fabryki kondensatorów elektrolitycznych.
Zwraca uwagę barokowy ratusz, na rzucie prostokąta, murowany, z wieżą na której znajduje się zegar , zwień­czoną hełmem. Zbudowano go wg projektu arch. J. Sę­kowskiego w 1779 r. Obecnie mieści muzeum regionalne. Kościół i klasztor pokarmelicki fundacji starosty biel­skiego, marszałka nadwornego Adama Kazanowskiego i jego żony Elżbiety Słuszczanki. Zbudowany w latach 1641—43 kościół w stylu późnego baroku służył karmeli­tom, nieco późniejszy klasztor wzniesiono już w stylu klasycystycznym. Wspomniany klasztor posiada również elementy gotyckie widoczne w basztach i bramie. Kiedy w 1803 r. po kasacie klasztoru zakonników przeniesiono do Wąsosza, w klasztorze było więzienie. Obecnie jest tu Państwowa Szkoła Muzyczna, kościół w 1959 r. otrzymał dwa barokowe hełmy z latarniami.
Kościół parafialny, znajdujący się u zbiegu ulic: Koś­ciuszki, Ściegiennego i Sienkiewicza, murowany, zbudo­wany w 1796 r. z fundacji Izabeli z Poniatowskich Bra-nickiej wg proj. arch. S. B. Zuga. Dzwonnica z 1843 r. Kościół na rzucie prostokąta o ciekawym drewnianym stropie, bez wieżo wy, ze skromną fasadą. Wnętrze trzyna­wowe, sklepienie oparte na 20 kolumnach, w ołtarzu głównym obraz prawdopodobnie wykonany przez niezna­nego włoskiego malarza. Po bokach ołtarza głównego złocone figury apostołów Piotra i Pawła.
Największą atrakcją turystyczną Bielska Podlaskiego są interesujące cerkwie prawosławne. Najstarszą jest cerkiew zbudowana w 1508 r., drewniana. Znajdowała się uprzednio na terenie nie istniejącego obecnie zam­ku, przeniosiona na tzw. Stare Miasto obecnie ul. Pusz­kina , w połowie XVI w. Wzniesiona na planie krzyża greckiego z przybudówką od strony fasady, kryta bla­chą, z sygnaturką o cebulastym hełmie. Wieża z wieku XVII zbudowana została oddzielnie. Wewnątrz dwukon­dygnacyjny ikonostas.
Inna cerkiew prawosławna znajduje się przy ul. Mic­kiewicza. Została ona zbudowana również z drewna w 1789 r. z fundacji Włodzimierza Wasilkowicza. Według nie sprawdzonych danych przy budowie cerkwi mieli być zatrudnieni jeńcy tureccy. Na kamiennych fundamentach wzniesiono cerkiew ośmioboczną, oszalowaną z wewnątrz, krytą blachą, z kopułą zakończoną cebula­stym hełmem. W latach 1912—13 dobudowano łączącą się z cerkwią trzykondygnacyjną wieżę z hełmem. Wewnątrz ikonostasy. Główny trzykondygnacyjny, wykonany przez bliżej nieznanego artystę, posiada rzeźbione „car­skie wrota”, przy czym zasadniczym motywem dekoracji są kiście winogron. W ikonostasie interesujące stare iko­ny, na ścianach zwracają uwagę obrazy przedstawiające „Zmartwychwstanie Pańskie” i ;,Zejście do piekła”. Z prawej strony znajduje się ikonostas boczny poświęco­ny św. Stefanowi Męczennikowi.
Trzecia cerkiew drewniana, z 1838 r., przeniesiona z przedmieścia Dubicze na obecne miejsce przy ul. Trau­gutta. Zbudowana na planie krzyża greckiego, otynko­wana, sprawia wrażenie murowanej, posiada kopułę z wieżyczką, na niej hełm z latarnią. Wieża wzniesiona w latach 1912—1914, murowana, dolne kondygnacje czwo­roboczne, najwyższa ośmioboczną zakończona hełmem. Wewnątrz w ikonostasie na „carskich wrotach” interesu­jące ikonki przedstawiające MB i Zbawiciela.
Inny charakter nosi zabytkowe wzniesienie zwane Górą Zamkową przy ul. Zamkowej, gdzie znajdował się gród bielski, a następnie zamek. Natomiast przy ul. Świerczew­skiego tzw. „Karczma Słuszna” i dawny zajazd z XVII w. Warto także zwrócić uwagę na drewniany dworek tzw. „Pałac Denna” z XVIII w., przy ul. HołowiecMej, zbu­dowany przez J. K. Branickiego. W pobliżu w murowa­nych budynkach dworskich Technikum Rachunkowości Rolnej, a w piwnicy jednego z nich, w której w okresie okupacji mieścił się areszt placówki Gestapo, obecnie Muzeum Martyrologii. Przy ul. Widowskiej kapliczka upamiętniająca powstańców z 1863 r. z rzeźbą ludową św. Jana Nepomucena, zaś przy Kazimierzowskiej —< kościół Baptystów.
Spośród nowych obiektów wyróżnia się gmach naj­starszej szkoły średniej przy ul. Nowotki — gimnazjum im. T. Kościuszki założone w 1918 r. Uległ zniszczeniu w 1944 r., odbudowany w 1948 r. pomieścił liceum ogól­nokształcące. W holu małe muzeum poświęcone absol­wentowi tej szkoły kpt. Władysławowi Wysockiemu po­legł w bitwie pod Lenino , odznaczonemu Krzyżem Vir­tuti Militari oraz Orderem Lenina. Przy ul. Kopernika Liceum z białoruskim językiem nauczania zbudowane w 1962 r., z izbą pamięci poświęconą patronowi tej szkoły B. Taraszkiewiczowi oraz dziejom KPZB i Hromady. Zwracają także uwagę budynki Liceum Ekonomicznego wzniesione w 1965 r., Liceum Medycznego z 1966 r. oraz nowoczesnego szpitala oddanego do użytku w 1961 r. W Bielsku działają zespoły artystyczne, spośród których wyróżniają się „Podlaskie Kukułki" i Zespół Flecistek ze szkoły muzycznej.