Jastrowie

Jastrowie

Miasto nad strumieniem Oską, na skraju doliny Gwdy i pagórków morenowych, na Pojezierzu Wałeckim. Linia kolejowa Piła—Szczecinek—Kołobrzeg, szosy Piła—Szcze­cinek—Koszalin, Gorzów—Wałcz—Chojnice, lokalne do Złotowa oraz Sypniewa. 7500 mieszkańców. Ośrodek przemysłu materiałów budowlanych oraz mniej­szych zakładów przemysłu spożywczego, drzewnego i me­talowego. W XIV wieku Jastrowie położone na północnym skraju historycznej Wielkopolski, należało do starostwa ujskiego. Znajdujące się na pograniczu Pomorza, Jastrowie często było widownią walk. W XVI wieku na terenie obecnego miasta znajdowały się dwie osady: pomorska — na zachód od rzeki Oski i polska — na wschód od rzeki. Podział na dwie odrębne osady czytelny jest do dnia dzisiejszego w planie urbanistycznym. Rozwój dróg handlowych w XVI wieku, z których kilka krzyżowało się w Jastrowiu, przyczynił się do rozkwitu handlu, a później rzemiosła. Jastrowie stało się znanym w okolicy miejscem jarmarków. Odbywały się tu każdego roku wielkie jarmarki: świętojański 24.VI i na Sw. Mi­chała 29.IX — oba na konie — oraz jarmark postny po „Oculi” III niedziela Wielkiego Postu — na bydło. Prawa miejskie otrzymało Jastrowie w 1602 r. od króla Zygmunta III Wazy. W 1945 r. miasto, włączone w system obrony pasa prze­słaniania Wału Pomorskiego, stanowiło silny punkt oporu Niemców. Po dwudniowych walkach 1 i 2 lutego oddziały polskie po częściowym okrążeniu i zaciętych walkach ulicznych zdobyły miasto. Krótko po oswobodzeniu przez Jastrowie wracali do swych domów uwolnieni z obozu jenieckiego w Kłominie Gross Born oficerowie polscy. Wśród nich znalazł się Leon Kruczkowski. Na kanwie zdarzeń zaszłych w Jastrowiu, kiedy to od południa pró­bowały ponownie opanować miasto uciekające z okrążo­nej Piły oddziały Niemców, napisał on „Pierwszy dzień wolności” — dramat wystawiany przez liczne teatry, póź­niej także sfilmowany. Jednym z nielicznych zabytków miasta jest dawny ratusz, powstały na przełomie XVI i XVII wieku. Obecnie mieści się w nim Izba Pamięci gromadząca eksponaty, m.in. z pierwszych dni wolności w 1945 r. Zabytkami są też kalenicowe domy o konstrukcji szachulcowej z przełomu XVIII i XIX wieku. Kościół przy ul. Kieniewicza pochodzi z pocz. XX wieku. Z jego wieży miała strzelać bohaterka dramatu Krucz­kowskiego, Inga. W sąsiedztwie kościoła, po przeciwnej stronie ulicy, upamiętniony tablicą dom, w którym prze­bywał w lutym 1945 r. Leon Kruczkowski. Na cmentarzu znajdują się zbiorowe mogiły i pomnik ku czci żołnierzy I Armii WP, poległych w walkach o miasto. Przy drodze do Złotowa stoi drugi pomnik poświęcony żołnierzom I Armii WP. W centrum miasta granitowy głaz upamięt­nia zdobycie miasta w 1945 r. Podobny głaz stoi 3 km od centrum na południe, w Byszkach, przy rozwidleniu szos do Wałcza i Piły. 3 km na wschód od miasta zalesioną doliną płynie Gwda. W dolinie Gwdy nad Jez. Leśnym, położony jest ośrodek wypoczynkowy oraz kąpielisko miejskie. Lasy okoliczne nazywane są nieco przesadnie Puszczą nad Gwdą. Duży kompleks leśny rozciąga się wzdłuż szosy do Piły i Wałcza. W kierunku północno-zachodnim położone jest pasmo wzniesień, zwane Pagórkami Jastrowskimi. Jastrowie sta­nowi dobry punkt wyjścia dla poznania miejscowości związanych z walkami o przełamanie Wału Pomorskiego. Żółty szlak turystyczny wiedzie z Jastrowia do Podgajów oraz nad Gwdą do Ptuszy, czarny przez Wądół do Podga­jów oraz do Ptuszy.KIEŁPIN-Wieś przy szosie lokalnej z Radawnicy do Debrzna, 15 km na północ od Złotowa, pięknie położona na wysokości 150 m n.p.m., w pagórkowatej okolicy, nad Jez. Kiełpińskim. Najbliższa okolica pełna zalesionych, pociętych pa­rowami wzgórz, nosi lokalną nazwę „Szwajcarii Kiełpiń-skiej” i należy do najładniejszych zakątków woj. pil­skiego. Wieś wielodrożnicowa, wzmiankowana po raz pierwszy w 1491 r. We wsi chałupa z XVIII wieku z podcieniem narożnym. Jez. Kiełpińskie pow. 19,5 ha, gleb. 12 m stanowi siedli­sko dzikiego ptactwa. Ok. 1,5 km na południowy wschód od wsi leży jez. Gogolin pow. 18 ha, do 25 m głębokości . 2,5 km na północ od Kiełpina, w lesie znajdują się dwa grodziska wczesnośredniowieczne. Grodzisko wschodnie znajduje się na szczycie tzw. Zamkowej Góry. Grodzisko zachodnie, odległe ok. 500 m, położone jest na niewielkim pagórku, porośniętym lasem. 4 km na zachód od Kiełpina leży Krzywa Wieś, pięknie położona w bardzo zróżnicowanym, zalesionym terenie u stóp Brzuchowej Góry. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1673 r. We wsi zachowało się kilka chałup szachulcowych. Przy kościele dwa głazy narzutowe. W odległości ok. 1 km od wsi na południowy wschód znaj­duje się Brzuchowa Góra, najwyższe wzniesienie woj. pilskiego 208 m n.p.m. według tradycji — słowiańskie miejsce kultu religijnego. Na szczycie niewielka polana, z której widok jest mocno ograniczony przez drzewa, porastające stoki wzgórza. 5 km na północny zachód od Kiełpina, nieopodal folwar­ku Grodno, w lesie, położona jest interesująca grupa 40 bloków skalnych ułożonych w krąg, w równych 3-me-trowych odstępach jeden od drugiego. Pośrodku tego kręgu znajdują się dwa większe głazy o wysokości 3 m i szero­kości 1,5 m. Według legendy są to zaklęci w kamienie mieszkańcy Grodna, którzy upojeni muzyką dwóch wę­drownych grajków głazy w środku tańczyli, zapomina­jąc o wszystkich swoich obowiązkach. Ciekawy szlak turystyczny czarny wiedzie z Kiełpina przez Brzuchowa Górę do Radawnicy.KRAJENKA-Miasto na Wysoczyźnie Krajeńskiej, nad Głomią, w lekko falistej, bezleśnej okolicy. 3000 mieszkańców. Osada znana od XIII w., położona na szlaku handlowym z Poznania na Pomorze Środkowe. Do XVIII wieku włość co znacz­niejszych magnackich rodów wielkopolskich, m.in. Działyńskich i Sułkowskich. Współczesna Krajenka to ośro­dek zaplecza dla rolniczej okolicy i niewielki ośrodek przemysłowy. Znajduje się tu m.in. fabryka mebli oraz duży tartak. Ciekawym zabytkiem jest kościół przebudo­wany w XVI wieku z gotyckiego zamku, posiadający w części rokokowe wyposażenie wnętrza. Do kościoła przy­lega fragment gotyckiego muru obronnego. Zabytkiem klasycystycznym jest pałac Sułkowskich z pocz. XIX w. obecnie mieszczący Technikum Przemysłu Spożywczego. W centrum miasta, wokół rynku, w miejscu zabudowań zniszczonych w 1945 r. powstało szereg ładnych obiektów, m.in. dom kultury z krajeńską izbą muzealną, kina, res­tauracja, dom strażaka.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.