Kamionna

Kamionna

Duża wieś niegdyś miasteczko, położona na wysokiej skarpie doliny Kamionki, przy szosie Poznań-Gorzów.
W miejscu gdzie do niedawna Kamionka tworzyła jezioro zwane Kamieniem, powstała przed XIII w. osada. W 1261 r. stanowiła on własność cystersów z Gościkowa Paradyża. Później przeszła na własność Kamieńskich, a w XVII w. Prusimskich – rodów wywodzących się z Nałęczów. Miastem była Kamionna już przed 1402 r. W 1638 r. odnowiono podupadłej wcześniej osadzie prawa miejskie, lecz od 1874 r. jest znowu wsią. W 1841 r. miasto liczyło 635 mieszkańców. Przechodził przez nie gościniec berliński, pokrywający się z dzisiejszą szosą gorzowską. Połączenie pocztowe istniało z Międzychodem, Skwierzyną i Pniewami. Pamiątką po dawnym mieście jest zachowany plan ulic z czworobocznym rynkiem oraz kilka domków o konstrukcji szachulcowej. Dom, w którym znajduje się bar GS, jest przebudowanym ratuszem. W 1919 r. leżąca na linii frontu Kamionna była widownią walk powstańców wielkopolskich z Niemcami, atakującymi tu od strony Międzychodu.
Kościół istniał już w XIII w. Obecny zbudowano w 1499 r. z fundacji M. Kamieńskiego – opata cystersów z Bledzewa. Remont- w XVII w. i odnowienie w 1934 r. nie zatarły gotyckiego stylu budowli. Budynek kościoła, należący do cenniejszych zabytków gotyckich w Wielkopolsce, wznosi się malowniczo na skraju głębokiej doliny Kamionki. Jest orientowany prezbiterium zwrócone w stronę wschodnią, jednonawowy, zbudowany na planie prostokąta z przylegającymi doń kruchtami i wieżą nakrytą oryginalnym, ceglanym hełmem. Pozbawione tynku zewnętrzne mury, wzniesione z cegły o układzie polskim, ozdobione są fryzami. Ściana wsch. posiada piękny trójkondygnacyjny szczyt gotycki, z zach. natomiast pozostała tylko dolna kondygnacja. W ścianach tkwią wmurowane kule kamienne z okresu wojen szwedzkich, w pd. widnieją tzw. dołki patrz kościół w Pniewach. Do tejże ściany przylega ciekawa wieża-dzwonnica, zwieńczona ceglanym hełmem. Wyposażenie wnętrza pochodzi w większości z XVIII w. Uwagę zwracają obrazy z XVIII w., kurdybanowe antepedium XVIII w. w ołtarzu głównym oraz rzeźby, częściowo z XVI w. m.in. ludowa Chrystusa Frasobliwego. Ambona rokokowa z XVIII w., późnogotyckie stalle z początku XVI w. Dzwon z XVI w. Dziedziniec kościelny ładny widok na dolinę Kamionki otacza późnogotycki m u r.
W dolinie Kamionki młyn z 1 poł. XIX w., przebudowany w ostatnich latach. Przy szosie poznańskiej szkoła – Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego im. Powstańców Wielkopolskich, a przed nią pomnik dla uczczenia obrońców Ojczyzny, poległych w latach 1918-1919.GORZYN-Wieś nad Jez. Górzyńskim w pobliżu pasma moreny czołowej, przy rozwidleniu szosy z Poznania do Gorzowa i do Międzychodu. Szosa lokalna do Dormowa i Swiechocina.W 1658 r. na polach Gorzynia odbyło się zgromadzenie, wojsk cesarskich z okazji koronacji cesarza niemieckiego Leopolda I połączone z wielką paradą wojskową. We wsi znajduje się Rolniczy Zakład Doświadczalny Akademii Rolniczej w Poznaniu. W Gorzyniu oraz gospodarstwach w Gorzycku i Muchocinie, na łącznym areale 1427 ha, prowadzone są doświadczenia z zakresu produkcji roślinnej oraz zwierzęcej i rybactwa.
We wsi znajduje się kilka obiektów zabytkowych: pałac o formach klasycystycznych, zbudowany w końcu XIX w., ozdobiony od frontu portykiem z 4 kolumnami jońskimi, dwór _- zbudowany w XIX w. – o ścianach konstrukcji szachulcowej, stodoła kamienna z poł. XIX w. oraz szereg domów wiejskich, również tzw. czworaków, z początku XIX w. – w tym kilka o konstrukcji szachulcowej, nakrytych dachem naczółkowym. W przypałacowym parku rośnie szereg ciekawych drzew, m.in. cis o 3 ramionach obwód 45, 38 i 32 cm i wysokości 8 m oraz stare świerki – pomniki przyrody. Przy rozwidleniu dróg rośnie buk czerwonolistny, również pomnik przyrody.
Na skraju parku wznosi się jeden z 33 wielkopolskich gościńców – „Ostęp”. W okolicznych lasach rodnie kilka starych drzew – pomników przyrody: w oddz. 15 – sosnao obwodzie 290 cm tzw. stara matka, w oddz. 23 – wiąz o obwodzie 408 cm, w oddziałach 27 i 31 – grupa starych buków o obwodach od 200 do 340 cm i w oddz. 8 – trzy zrośnięte dęby. Za jeziorem – idąc w stronę Gorzycka – znajduje się torfowisko z ciekawą roślinnością, położone nad małym jeziorkiem, przewidziane na rezerwat przyrody. Rośnie tu m.in.: rosiczka, żurawina, bagno, skarlałe sosny i brzozy.
Jezioro Górzyńskie pow. 81 ha, dług. 940 m, szer. 350 m i głęb. 34 m jest jednym z najgłębszych jezior Pojezierza. Podobnie jak w Jez. Śremskim występuje tu – żyjąca w partiach dennych – sieja. Na jeziorze znajduje się maleńka wyspa. W kierunku pn.-zach. od jeziora ciągnie się rynna jeziorna z jeziorami Wiejskim i Tuczno.KWILCZ-Duża wieś położona na skraju głębokiej doliny Lutomki Potoku Kwileckiego nad Jez. Kwileckim, zwanym również Błędnym pow. 20 ha, przy szosie Poznań-Gorzów i lokalnej Miłostowo-Sieraków. Siedziba Urzędu Gminy.

Kwilcz jest starą wsią, będącą gniazdem rodowym Bylinów Szreniawitów, którzy stąd przyjęli nazwisko Kwileckich. Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od kmiecia Kwilcza. W rękach Kwileckich pozostał Kwilcz do 1939 r. W 1 poł. XIX w. istniała w Kwilczu cukrownia, jedna z pierwszych w kraju, pod koniec tegoż wieku były w okolicy trzy gorzelnie. W 1872 r. odbył się w Kwilczu wielki wiec Polaków z okolicznych wsi i miasteczek, protestujących przeciwko antypolskiej polityce Bismarcka.
W centrum wsi wznosi się kościół zbudowany w latach 1766-1781. Kościół w Kwilczu istniał już w XIII w. Obecny zbudowany jest na planie prostokąta, jednonawowy z prezbiterium zamkniętym półkoliście, nakryty sklepieniem zwierciadlanym, z wieżą nakiytą hełmem w kształcie obelisku. Wyposażenie wnętrza rokokowe i klasycystyczne. W ołtarzach obrazy, rzeźby i wota z końca XVII i XVIII w. W obu bocznych relikwiarze. Ładna ambona i odpowiadająca jej chrzcielnica. Uwagę zwracają cztery nagrobki Kwileckich, stiukowe, stojące symetrycznie parami wzdłuż nawy 1781- 1790, ozdobione portretami zmarłych i licznymi rzeźbami. Kościół otoczony jest murem, w którym wmurowano szereg płyt nagrobkowych. W narożnikach późnobarokowe kaplice. Od zachodu brama z kamiennymi rzeźbami. Na dziedzińcu figura Matki Boskiej z 1790 r.
Na cmentarzu położonym w części pd. wsi kapliczka z rzeźbą Pieta XIX w. oraz zbiorowa mogiła 3 poległych w 1919 r. powstańców wielkopolskich. Równolegle do szosy sierakowskiej, na zboczu rynny jeziornej, rozłożył się park dworski, o założeniu ro-mantyczno-krajobrazowym z połowy XIX w., z licznymi starymi drzewami. Piękna aleja kasztanowców, stare jesiony, platany obwody do 4,5 m, modrzewie, miłorząb. W pn. części parku znajduje się kąpielisko.
Przy wyjściu na szosę sierakowską wznosi się kla-sycystyczny pałac – dzieło architekta K.F. Schinkla z 1828 r. Karol Schinkel – 1781-1841 – architekt berliński, twórca pałaców m.in. w Owińskach, Antoninie, Miłosławiu oraz ratuszów w Opolu, Raciborzu, Kołobrzegu. Przy pałacu mieszczą się dwie oficyny dworskie: po lewej nakryta dachem mansardowym z
XVIII w. i po prawej – z płaskim dachem z początku
XIX w. Obecnie pałac jest siedzibą dyrekcji Kombinatu
PGR.
Obiektami zabytkowymi są również niektóre domy wiejskie, tzw. czworaki z początku XIX w., oraz część zabudowań gospodarczych dawnego folwarku. W zach. części wsi nowe osiedle mieszkaniowe. W Kwilczu ma swoją siedzibę dyrekcja Kombinatu PGR, gospodarującego w 6 gminach areałem 10 700 ha. Posiada on 11 gospodarstw, fermę dla 500 krów w Rozbitku i fermę dla 25 000 sztuk trzody w Miłostowie. Średnie plony zbóż przekraczają 33 q/ha, ziemniaków 190 q/ha, buraków cukrowych 350 q/ha.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.