Ostrowiec Świętokrzyski

Ostrowiec Świętokrzyski

Pierwotne osiedle leżało na wysokiej szkarpie, „ostrowie”, wśród bagnisk. Nosiło też nazwę Ostrów. W początkach XVII w. miasto należało do rodziny Ostrogskich i Zasławskich. W tym też czasie ustaliła się dzisiejsza nazwa — Ostrowiec.
Najstarszym zabytkiem jest tutaj kościół stojący na wzgórzu pośrodku miasta, wzniesiony w r. 1644 z fundacji Janusza Ostrogskiego.
Szybki rozwój miasta nastąpił od r. 1837, kiedy to Antoni Klimkie­wicz, plenipotent właściciela terenów — Łubieńskiego, założył tu fabrykę. Z czasem fabryka rozwinęła się w potężną hutę i zakłady metalowe (obecna Huta im. Nowotki). W r. 1885 Ostrowiec otrzymał połączenie kolejowe ze Skarżyskiem. W ostatnich latach do Ostrowca zostały włą­czone sąsiednie osiedla: Denków, Częstocice i inne. W tych granicach wg „Rocznika Statystycznego 1965 r.” mieszkało 42 800 osób (w 1950r. — 20 000).
Prócz wymienionej huty i połączonych z nią zakładów są tu czynne cegielnie, zakłady ceramiczne, cukrownia „Częstocice” i inne. Jest Oddział PTTK. Przyst. PKS znajduje się przy dworcu kolejowym, a drugi przy ul. H. Sawickiej. Autobusy odchodzą stąd m. in. do Nowej Słupi, Opatowa, Sienna i Iłży.
Z okien wagonu widać po lewej stronie wymienione wyżej dawne miasteczko garncarzy — DENKÓW.
Pierwotnie osiedle to nazywało się Miechowem. W 1. 1750 i 1768 garncarze tutejsi otrzymali od królów przywileje zezwalające im na wolna sprzedaż garnków w miastach polskich i niemieckich.
Na dalszym odcinku naszej trasy leży BODZECHÓW z fabryką pa­pieru.
W osiedlu kilka ciekawych budowli zabytkowych: drewniany kościółek z XVIII w., przeniesiony tutaj ze Wsoli w pow. radomskim, spichlerz z połowy XIX w. i park.
Na pd. wsch. od Bodzechowa z prawej strony drogi rysuje się wysoka krawędź Wyżyny Sandomierskiej pocięta licznymi wąwozami wyerodo-wanymi w lessie. Pokrywa ją wąski pas zieleni, stanowiący rezerwat leśny Lisiny Bodzechowskie o powierzchni 31,80 ha. Występują tutaj buk, dąb, lipa, sosna z bogatym podszyciem.
Teren chroniony obejmuje głębokie jary i wąwozy na krawędzi Wyżyny Sandomierskiej od strony doliny rz. Kamiennej.
Następnym etapem naszej podróży jest ĆMIELÓW. Do r. 1408 miej­scowość ta nazywała się Szydłowem, później krótki czas Szydłowcem i należała do rodziny Odrowążów-Szydłowieckich. Po założeniu miasta Szydłowca przy drodze ze Skarżyska do Radomia tutejszą osadę zaczęto nazywać dla odróżnienia Szczmielowem, Trzmielowem, a wreszcie Ćmie­lowem. W r. 1505 Ćmielów otrzymał prawo miejskie.
Za czasów Zygmunta Starego Krzysztof Szydłowiecki, kasztelan kra­kowski i kanclerz państwa, wzniósł nad rz. Kamienną wśród łąk okazały zamek w 1531 r.
Prawdopodobnie w 1 poł. XVII w. otoczono go fortyfikacjami ziem­nymi, których ślady są dobrze widoczne. Około r. 1800 umieszczono tutaj browar, a w r. 1905 łaźnię. Pozostałości zamku to resztki murów dawnego pałacu i kaplicy na wyspie a w części pd. na tarasie nad stawem budynki przedzamcza z najlepiej zachowaną wieżą obronną, w górnej części mieszkalną. Otwory obramowane są ciosem.
Nad bramą widnieje tablica erekcyjna z datą 1531, łacińskim napisem i obramowaniem w stylu renesansowym.
W zapadających się w podmokły grunt murach widoczne są tuż przy ziemi kluczowe otwory do dział.
Kościół w Ćmielowie pochodzi z końca XIII lub początku XIV w. W XVI w. został odnowiony przez Krzysztofa Szydłowieckiego. Jest to budowla gotycka, o zatartym charakterze stylowym.
Na stojącej obok dzwonnicy staraniem Polskiego Towarzystwa Kra­joznawczego została wmurowana tablica ku czci prof. Mariana Raci­borskiego, znakomitego przyrodnika, rodem z sąsiedniej wsi Brzustowej.
Wielu mieszkańców Ćmielowa brało czynny udział w powstaniu
1863—64, za co miasto zostało zdegradowane do rzędu wsi. Dopiero w r. 1962 Ćmielów uzyskał ponownie prawa miejskie. Mieszka tutaj około 4000 osób. W miejscu jest apteka, ośrodek zdrowia, poczta, gospoda, stacja kolejowa oraz przystanki autobusowe MPK (z Ostrowca) i PKS.
Podobnie jak w pobliskim Denkowie mieszkańcy Ćmielowa zajmowali się od wieków garncarstwem. Około r. 1740 rozwijał się tutaj przemysł fajansowy, oparty na glinkach wydobywanych w okolicy. W następnym okresie powstał przemysł porcelanowy, którego wyroby były szeroko znane i cenione już w początkach ubiegłego stulecia.
Obecnie są tu dwie fabryki znanej porcelany, korzystają jednak z su­rowców sprowadzanych.
Zwiedzając Ćmielów należy obejrzeć sąsiednie wzgórze — Gawroniec, gdzie archeologowie odkopali osiedle z okresu neolitu. Były tutaj wów­czas warsztaty przetwórcze, gdzie z krzemienia pasiastego, wydobywa­nego w Krzemionkach k. Ostrowca, wyrabiano rozmaite narzędzia, które rozchodziły się stąd szeroko, nawet poza granice naszego kraju.
Jest to szlak nizinny, mający swój początek przy stacji kol. Wąchock i biegnący ku pd. przez wieś RATAJE (2 km), a następnie przez roz­ległe lasy siekierzyńskie. Tutaj leży źródło i polana zwana Obozem Lan­giewicza (od Wąchocka 4 km).
Następnym punktem jest wzniesienie WYKUS (326 m) znane z obo­zowania i walk partyzantów AK i AL. Tutaj też znajduje się pomnik. Lasy pomiędzy Ratajami a Siekiernem były terenem wielkiej bitwy, którą stoczyły siły partyzanckie AL pod dowództwem płk. M. Moczara z hitlerowcami w dniu 6 października 1944 r.
Koło SIEKIERNA ma swe źródła rz. Świślina, dopływ Kamiennej. Wieś Siekierno należy do starych osiedli i jest wymieniana w dokumen­tach od 1334 r. Z Siekierna szlak prowadzi przez Sieradowice do Bodzen­tyna. Po drodze piękne widoki na Miejską i Stawianą oraz Bukową Górę — widoczne na tle głównego pasma z Łysicą na czele.
Do Obozu Langiewicza można dojść dodatkowym szlakiem (czarnym) długości 7 km, od stacji kol. Starachowice Zachodnie.

Wycieczka DROGA SUCHEDNIÓW — WĄCHOCK

Wycieczkę wymienionym szlakiem można odbyć pieszo, rowerem lub skorzystać z kursujących autobusów PKS linii Skarżysko-Kamienna — Starachowice, ewentualnie MPK Skarżysko — Mostki. Wygodna droga prowadzi przez teren urozmaicony, malowniczy, w znacznej części lesisty. Na szlaku leży kilka ciekawych punktów związanych z historią Staro­polskiego Zagłębia Górniczego. Wycieczkę rozpoczynamy od Suche­dniowa (szlak 4). Po przejściu przez tory kolejowe, podążamy w górę ku wsch. przez osiedle KLESZCZYNY. Na końcu wsi droga skręca ku pn. wsch. Znajdujemy się na terenach, których podłoże stanowią utwory triasowe (piaskowce) przykryte zwietrzeliną i piaskami. Za skrę­tem drogi leży wieś MOSTKI, wyciągnięta wzdłuż dolinki rz. Kaczki zwanej też Żarnówką.
W pobliżu oglądamy olbrzymie zwały żużla żelaznego, a na prawo rozległe zagłębienie po stawie, w którym spiętrzano wodę dla poruszania urządzeń miejscowych zakładów przemysłowych. Ciosowe filary mostu są pozostałością dawnego upustu. Widać tu ślady zastawek.
W dolinie łatwo odnaleźć zarys dawnego kanału i fundamenty wiel­kiego pieca wystawionego w r. 1759, a przebudowanego w 1835 r. Wielki piec wraz z odlewnią żelaza był czynny do 1903 r. Dobrze zachowane budynki zostały rozebrane przez hitlerowców w czasie ostatniej wojny. Na tym terenie znajduje się ciekawie urządzona dawna studnia, a wyżej w otoczeniu starych drzew stoi duży dom murowany, dawniej miesz­kanie zawiadowcy miejscowych zakładów, a obecnie szkoła podstawowa.
Droga prowadzi wzdłuż doliny.

Na skrzyżowaniu leży wieś PARSZÓW. Tutaj stal dawniej wielki piec, zbudowany w 1748 r. Odbudowany po pożarze w r. 1828 — był czynny do 1860 r. Przy moście widać ślady tamy, kanał sklepiony, zrujnowane mury budynku fabrycznego i długi parterowy dom, w którym mieści się obecnie szkoła.
W związku z bogatymi pokładami glin ceramicznych czynny jest tu zakład wyrobów kamionkowych, stanowiących obecnie część fabryki „Marywil” w Suchedniowie.
W Mostkach i Parszowie znajdują się przyst. MPK oraz przyst. PKS.
Po zwiedzeniu ruin zakładu w Parszowie można odbyć dalszą pieszą wycieczkę, skręcając w kierunku wsch.
Z góry obok Wielkiej Wsi roztacza się piękny widok na okolicę, między innymi na część doliny rz. Kamiennej i położony w niej WĄ­CHOCK

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.