Rezerwat leśny „Góra Zamkowa” i Pomniki przyrody

Rezerwat leśny „Góra Zamkowa" i Pomniki przyrody

Rezerwat leśny „Góra Zamkowa”o pow. 42,20 ha, Nadleśnictwo Górowo Iławeckie, gromada Kandyty, powiat bartoszycki, województwo olsztyńskie. Rezerwat utworzono dla zachowania buczyny perłówkowej. Na podkreślenie również zasługuje to, że obszar ten obejmuje skupienia stanowisk licznych gatunków roślin górskich (borealnogórskich). Buczyny na Górze Zamkowej należą do najdalej na wschód wysuniętych stanowisk tego zespołu w Polsce. Poza tym inne partie rezerwatu obejmują ciekawy zespół lasu wilgotnego oraz olesu jesionowego, w runie którego spotykamy zwarte lany czosnku niedźwiedziego. W runie opisywanych ze społów występuje ponad 80 gatunków roślin, zaś rośli ny towarzyszące buczynom to: żywiec cebulkowy, perłówka jednokwiatowa i kostrzewa leśna. Rezerwat krajobrazowo geomorfologiczny „Dolina rzeki Wałszy” o pow. 205,74 ha, Leśnictwo Pieniężno, Nadleśnictwo Orneta, gromada Pieniężno, powiat braniewski, województwo olsztyńskie. Rezerwat utworzono w celu zachowania w stanie naturalnym cech krajobrazu malowniczo ukształtowanego odcinka doliny rzeki Wałszy, głęboko wrzynającej się w morenowe wzgórza porośnięte lasem mieszanym w wieku 80-100 lat, jednak z przewagą świerka, szczególnie w południowej części rezerwatu. Źródła Wałszy leżą w powiecie bartoszyckim na wysokości 216 m n.p.m., dalej przepływa ona przez powiat braniewski, by ujść do Pasłęki koło Osetnika, na wysokości 26 m n.p.m. Średni jej spadek wynosi 5,13%o, czyli więcej niż górskie go odcinka Wisły. W rezerwacie Wałsza płynie głęboko doliną o charakterze przełomowym, przecinając obszar moren czołowych, o szczytach sięgających 106-127 m n.p.m. Dno rzeki wcina się w utwory lodowcowe do głębokości 50-60 m. Nad nimi wznoszą się strome ściany wąwozu. Rzeka płynie wartko, rozpryskując wody o rumowisko głazów wymytych z moreny. Cała dolina, pełna kamieni, drobnych wodospadów i szumu spływających wód, daje nieodparte wrażenie górskiej rzeki. Liczne meandry, wysepki, wysokie i strome brzegi wąwozu, jego odgałęzienia, bujna szata roślinna, zarówno zielna, jak i drzewiasta, tworzą krajobraz niezwykły i bardzo różny od otaczającego dolinę bezleśnego krajobrazu rolnicze go. Podobny charakter mają inne rzeki Pobrzeża War mińskiego i sąsiednich Wzniesień Górowskich i Niziny Sępopolskiej – Pasłęka, Bauda w górę od Fromborka, Świętojańska Młynówka koło Górowa Iławeckiego, ale nigdzie zespół form geologicznych i szata roślinna nie zachowały się w tak doskonałej formie jak właśnie na terenie tu opisywanego rezerwatu. Flora rezerwatuliczy 254 gatunki. Należą one do 177 rodzajów i 62 rodzin. Nie wliczone są tu gatunki synantropijne i łąkowe, towarzyszące najbliższemu otoczeniu leśniczówki. Ze względów fitogeograficznych na uwagę zasługują: świerk pospolity, buk zwyczajny, wiąz pospolity, trzmielina brodawkowata, tojad dzióbaty, skrzyp olbrzymi. Z roślin chronionych na terenie rezerwatu wy stępują: widłak jałowcowaty, obuwik pospolity, buławnik czerwony, wawrzynek wilczełyko, podkolan biały, gnieźnik leśny, zaś z osobliwości florystycznych, występujących przeważnie u kresu zasięgu, na uwagę i ochronę zasługują: skrzyp olbrzymi, świerząbek orzęsiony, buk zwyczajny, wiąz pospolity, tojad dzióbaty, trzmieli na brodawkowata, świerk pospolity. Z powodu okazałych kwiatów najczęściej narażone są na niszczenie niektóre rośliny wczesnowiosenne, jak kokorycz pusta, jaskier kaszubski, jaskier kosmaty, zawilec gajowy, zawilec żółty oraz czosnek niedźwiedzi. Z ptaków na szczególną uwagę zasługują pluszcz i zimorodek, a z drapieżników sokół wędrowny. Wymienione w niniejszej pracy rezerwaty przedstawiają zbiorowiska roślinne oraz ciekawe stanowiska faunistyczne Pojezierza Mazurskiego. Zdaje my sobie sprawę, że praca ta nie wyczerpuje całości i zagadnień florystycznych, i faunistycznych kryjących się w utworzonych rezerwatach. Jest ona jednak przeglądem sieci rezerwatów, który ułatwi, być może, Czytelnikowi zapoznanie się z osobliwościami przyrodniczymi Pojezierza Mazurskiego. Rezerwaty przyrody zostały utworzone zarządzeniami Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego na podstawie ustawy o ochronie przyrody z 7 kwietnia 1949 r. W myśl tej ustawy rezerwaty tworzy się na obszarach, na których zachowała się przyroda nie zniszczona przez człowieka lub zbliżona do pierwotnej. Poza tym rezerwaty stanowią jak gdyby naturalne laboratoria pozwalające na badanie naturalnych środowisk życiowych różnych gatunków roślin i zwierząt celem wypracowania właściwej metody ich ochrony, hodowli lub restytucji.Pojęcie pomnika przyrody spotyka się w literaturze już od dawna; w 1819 r. ojciec geografii roślin, A. Humboldt, opisując olbrzymie drzewo w Wenezueli nazwał je pomnikiem przyrody. W naszej literaturze Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu użył pierwszy w stosunku do drzew wyrażenia „pomnik”. Pojęcie pomnika przyrody zdobyło sobie prawo obywatelstwa we wszystkich językach, a hasło ochrony przyrody stało się zagadnieniem międzynarodowym. Pomniki przyrody służą podobnym celom jak rezerwa ty. Do nich zaliczamy stare drzewa, niewielkie grupy roślin, nie kwalifikujące się do ochrony rezerwatowej oraz duże głazy narzutowe. Stare, o dużych wymiarach drzewa stanowią coraz rzadziej spotykany element w naszym krajobrazie. Łączą się również z nimi wspomnienia historyczne i tradycje regionalne. Przede wszystkim zaś zabytkowe drzewa, jak wskazał Szafer (1950) mają duże znaczenie dla utrzymania i hodowli rodzimych ras drzew, również odpowiednie okazy, wyszukane w rezerwatach, powinny być wykorzystane do celów nowocześnie poję tego nasiennictwa leśnego. Objęte ochroną głazy narzutowe są wartościowymi pomnikami epoki lodowcowej, w czasie której oderwane od skał macierzystych Gór Skandynawskich i wysp po łożonych na Bałtyku przez kilkakrotnie przesuwający się na południe lądolód, zostały zawleczone na nasze tereny. Drzewa i głazy są uznawane jako pomniki przyrody decyzjami wydawanymi przez prezydia wojewódzkich rad narodowych i ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej. Ogólna liczba drzew pomnikowych na Pojezierzu Mazurskim wynosi 1016, zaś głazów narzutowych 109. Po dane liczby nie są stałe w odniesieniu do drzew pomnikowych, gdyż z wiekiem ulegają one wymieraniu, a poza tym nie wszystkie są jeszcze w terenie wyszukane. Dla tego też zgłaszane stare drzewa, jak również głazy na rzutowe o dużych rozmiarach, są inwentaryzowane i podlegają prawnej ochronie. W związku z tym liczba pomników na Pojezierzu Mazurskim co roku ulega pewnym wahaniom. Spotykamy jeszcze dzisiaj drzewa o obwodzie powyżej 10 m. Są one pozostałościami po prastarych puszczach leśnych. W odniesieniu do składu gatunkowego drzew pomnikowych – przeważa dąb, co świadczy o tym, że skład dawnych lasów bardziej niż obecnie obfitował w drzewostany dębowe. Te potężne drzewa, stanowiące obecnie dużą rzadkość, wywierają na zwiedzających je turystach niezatarte wrażenie. Dąb Królewski w Rucia nem, Sędziwa Lipa Jagiełły opodal Pól Grunwaldu lub Dąb nad „Mukrera”, rosnący na brzegu jeziora Mokre. Nie niniejsze zainteresowanie budzą głazy narzutowe. Na Pojezierzu Mazurskim spotykamy potężne głazy na rzutowe; w kilku przypadkach obwód ich przekracza 19 m. Są to niemal świadkowie tak niedawnej w historii Ziemi epoki lodowcowej. Pod ochronę rezerwatową wzięto pole głazów narzutowych i nazwano je „Fuledzki Róg”. Podobnie potężne głazy narzutowe kryje dno jeziora Mamry, zaś wynurzające się z wody głazowiska są ulubionym miejscem lęgowym dla ptactwa wodnego.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.