Szlak Niebieski Zagnańsk-Bartków

Szlak Niebieski Zagnańsk-Bartków

Jest to szlak nizinny. Punktem wyjściowym jest st. kol. w Zagnańsku, gdzie znajduje się tablica turystyczna. Szlak prowadzi początkowo wzdłuż drogi, a następnie drożyną leśną przez górę, zwaną Bór.
Nazwa ZAGNAŃSK obejmuje obecnie kilka sąsiadujących osiedli, położonych po obu stronach toru kolejowego obok st. Zagnańsk. Każde z nich ma zarazem i drugie miano, więc: Lekomin, Gruszka, Jaworze, Chrusty, Bór, Zachelmie i inne.
W dawnych wiekach wieś Zagnańsk należała do biskupów krakow­skich i wchodziła w skład klucza samsonowskiego. W XV w. miejsco­wość ta jest wymieniana w dokumentach jako Zagnańsko, zaś w w. XVII nazywają ją Zagdańsko i Zagnańsko.
Wg podań miejscowych w dawnych czasach biskupi krakowscy wy­syłali przestępców z różnych okolic zwłaszcza zaś z klucza siewierskiego, do pracy w tutejszych lesistych stronach. Osiedleńcy karczowali las i mieli dać początek i nazwę miejscowości na pamiątkę swego „wygna­nia” czy „zagnania” w te strony. Inni wywodzą nazwę Zagnańsk lub Zagdańsko od wyrażenia „za gdą”, co w języku ludowym znaczyło „za wodą”. Według najnowszych badań nazwa osiedla ma pochodzić od położenia za nie istniejącą dziś wsią Gnańsk, po drodze do Kielc.
Gdy w w. XVII w okolicy rozwinęło się wydatnie górnictwo i hut­nictwo żelazne, a w związku z tym zwiększyła się liczba ludności, Andrzej Trzebicki, bp krakowski wystawił na Górze Chełm kościół murowany.
Nad zach. wejściem znajduje się tablica erekcyjna z podniszczonym napisem i datą konsekracji w 1676 r. Nad bocznymi drzwiami od pd. widnieje „Łabędź”, herb Andrzeja Trzebickiego. Wsch. część budowli w kształcie dużej rotundy została wzniesiona w ostatnich latach.
Wtedy to rozebrano prezbiterium starego kościoła a nawę połączono z dobudowaną nową częścią.
Kościół w Zagnańsku posiada cenną pamiątkę narodową, mianowicie chorągiew z okresu manifestacji patriotycznych w Warszawie w 1861 r.
Zagnańsk jest ośrodkiem przemysłu tartacznego. Można stąd doje­chać do Łysogór kolejką leśną, mającą stację za tartakiem naprzeciv dworca kolejowego.
U podnóża góry biegnie linia kolejowa od Kielc do Skarżyska, a na lewo w bardzo ładnej dolinie leży wieś Zachełmie.
Tuż za kościołem na pn. zboczu Góry Chełm jest duży kamieniołom, gdzie wydobywa się dolomit. Skały mają tu ciekawe uwarstwienie. Warstwy zapadają ku pn.
Ze szczytu Góry Chełm widać okoliczne tereny; ku wsch. lesiste wznie­sienie Barczy z białą plamą kamieniołomu piaskowca, a na prawo od

niej Dolinę Wilkowską, ograniczoną od pd. zach. odcinkiem Gór Masłow­skich z Wiśniówką położoną najbliżej.
Jesteśmy w okolicy, która stanowi główny węzeł hydrograficzny Gór Ś wętokrzyskich. Tutaj ma swoje źródła rz. Luhrzanka (zwana dalej Czarną Nidą), płynąca ku pd. wsch. początkowo wzdłuż Doliny Wil­kowskiej, następnie rz. Bobrza, płynąca na*zach. w kierunku Zagnańska i Samsonowa, oraz Kamionka, dopływ Kamiennej, przeciskająca się wśród wzgórz w kierunku pn.-wsch. na Łączną, Suchedniów, Rejów.
Na skraju lasu z prawej strony drogi wznosi się okazały budynek szkoły podstawowej, w którym mieści się schronisko młodzieżowe. Nieco dalej, przy skrzyżowaniu dróg jest apteka, ośrodek zdrowia, poczta, restauracja, sklep wiejski i stacja benzynowa. Szlak turystyczny znako­wany prowadzi od st. kol. drogą, a następnie leśną drożyną od strony pd. zach. wzgórza „Bór”. Zatrzymujemy się na chwilę, by rzucić okiem na głęboko wciętą dolinę górnej Bobrzy. Znajdujemy się na terenie wsi BARTKÓW.
Droga z Zagnańska do Samsonowa należy do starych dróg, tzw. górniczych, łączyła bowiem szereg miejscowości uprzemysłowionych n’ tym odcinku Staropolskiego Zagłębia Górniczego. Ocieniają je dwa rzęt wysokich drzew liściastych — lip, klonów i jesionów oraz piękny okaz modrzewia. Aleja ma 220 m długości i stanowi zabytek przyrody oży­wionej. Tuż za budynkiem Nadleśnictwa Samsonów rośnie patriarcha puszczy świętokrzyskiej — legendarny dąb Bartek.
Miejscowe podania mówią, że król Bolesław Chrobry (lub jak chcą inni — Krzywousty), polując w tych stronach na grubszego zwierza, miał odpoczywać w cieniu konarów rozłożystego drzewa. Inni opowia­dają o Kazimierzu Wielkim, który pod koroną dębu miał rozsądzać sprawy chłopów. Tu wreszcie odpoczywał powracający z wyprawy wie­deńskiej Jan III Sobieski. Widząc w starym już drzewie potężne dziuple, kazał w nie włożyć butelkę wina, rusznicę i szablę turecką. Dziuple z cza­sem zarosły, a przedmioty te mają się tam dotąd znajdować.
Dąb należy do gatunku szypułkowego (Quercus pedunculata Ehrh). Imponuje swoimi rozmiarami, o których mówi umieszczona obok ta­blica. Przyrodnicy oceniają wiek dębu na ok. 1200 lat.
Część drzewa od strony wsch. została zniszczona w r. 1906 w czasie pożaru leśniczówki. Obecnie miejsca opalone założono korą zdjętą z in nych dębów, a spróchniałe części wnętrza zdezynfekowano i zaplombo­wano olbrzymią ilością betonu.
Miejscowe nadleśnictwo roztacza nad Bartkiem troskliwą opiekę.
Szlak turystyczny biegnie wzdłuż doliny rz. Bobrzy. Był tu dawniej obszerny staw, a nad ńim we wsi JASIÓW stała kuźnica wodna, wymie­niana w 1. 1823—38.
Po przerwaniu tamy przez powódź w r. 1935 staw przestał istnieć.
Przez wieś JANASZÓW dochodzimy do starej osady przemysłowej SAMSONÓW (szlak 8a), położonej nad obszernym stawem. We wsi jest gospoda, sklep, telefon. W ostatnich latach założono tutaj fabrykę mebli kuchennych.
Następnym etapem wędrówki jest wieś Tumlin (szlak 59). Po zwie­dzeniu Góry Grodowej z kopalnią czerwonego piaskowca ciosowego sdolnotriasowego) i samego Tumlina można zakończyć wycieczkę udając (ię na przyst. kol., albo gdy czas pozwala, odbyć wędrówkę po okolicy.
SZLAK (ŻÓŁTY) ZAGNAŃSK — GÓRA CHEŁM
Jest to szlak górski. Punktem wyjściowym jest st. kol. w ZAGNAŃSKU (szlak 8), skąd podążamy drogą obok lasu, a następnie koło kościoła wspinamy się na Górę Chełm, z której piękny widok na zach. odcinki Łysogór, Górę Wiśniówkę z białą plamą kamieniołomów, górny odcinek Doliny Wilkowskiej, a na lewo g. Barczę.
Po obejrzeniu pokładów dolomitu przechodzimy na pd. stronę torów kolei i podążamy pod górę Barczę. Tu zaczyna się obszerna Dolina Wit­kowska oddzielająca główny grzbiet Gór Świętokrzyskich od pasma Klonowskiego.
Końcowym etapem wędrówki jest Bukowa Góra, na szczycie której szlak żółty łączy się z zielonym (szlak 5), prowadzącym do Bodzentyna.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.