Wałcz

Wałcz

Miasto na Pojezierzu Wałeckim, położone nad dwoma je­ziorami: Raduń 230 ha i Zamkowym 133 ha . Węzeł ko­lejowy linie do Piły, Krzyża, Stargardu, Wierzchowa i drogowy szosy międzynarodowe T-81 Bydgoszcz—Szcze­cin; T-83 Gorzów—Gdańsk, Poznań—Kołobrzeg . Drugie pod względem liczby mieszkańców miasto woj. pilskie­go — 22 600 mieszkańców. Znajdujące się w okolicy liczne grodziska dowodzą da­wnego osadnictwa w sąsiedztwie obecnego miasta. Prawa miejskie posiada Wałcz od 1303 r. Miasto położone na po­graniczu Wielkopolski często niszczone było w toku walk. W 1391 r. Wałcz jako stolica powiatu znalazł się w grani­cach województwa poznańskiego. Powiat wałecki obejmo­wał 4 miasta i 45 wsi. W XVI wieku urząd starosty wa­łeckiego dzierżyli Górkowie, jeden ze znaczniejszych ro­dów magnackich Wielkopolski. W XVI w., mieściła się tutaj królewska komora celna, która m.in. pobierała opłaty od pędzonych tędy na zachód Europy dużych stad wołów. Bliskość granicy z Pomorzem i Brandenburgią, z jednej strony narażała miasto na niszczenie w toku walk pogra­nicznych, z drugiej jednak sprzyjała rozwojowi handlu. Rozwijało się też rzemiosło, głównie sukiennictwo i płóciennictwo. W czasie „potopu” przez Wałcz przechodziły główne oddziały armii szwedzkiej, które później zajęły całą Wielkopolskę. W 1919 r. Traktat Wersalski przyznał Wałcz Niemcom, wszedł on w skład utworzonej przez nich Marchii Granicznej. W latach trzydziestych w mieście zlokalizowano duży garnizon wojskowy. 11.11 1945 r., po okrążeniu miasta i całonocnych bojach, żołnierze 47 armii radzieckiej przy współudziale 4 DP im. Jana Kilińskiego zdobyli miasto. W mieście czynnych jest szereg średnich i mniejszych za­kładów produkcyjnych, m.in. zakłady przemysłu rolnego, fabryka domów, suszarnia i wytwórnia pasz „Bacutil”, duży elewator zbożowy, spółdzielcza wytwórnia wyrobów z tworzyw sztucznych, mleczarnia, zakłady metalowe, POM. W 1974 r. rozpoczęto zakrojoną na szeroką skalę przebu­dowę centrum miasta. Jednym z nielicznych zabytków Wałcza jest budynek dawnego gimnazjum jezuickiego tzw. Aten Wałeckich , założonego w poł. XVII wieku. W przeszłości sława szkoły i jej stosunkowo wysoki po­ziom ściągały młodzież nie tylko z północnej Wielkopol­ski, ale także z Brandenburgii i Pomorza. Obecny budy­nek pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku. W południowej części miasta, na półwyspie wrzynającym się w Jez. Zamkowe znajduje się kilka starych domów mieszkalnych z końca XVIII i XIX wieku. W jednym z nich — przy ul. Pocztowej 14 — po remoncie utworzone będzie Muzeum Przełamania Wału Pomorskiego. W rejo­nie pl. Wolności — rynku dawnego miasta znajduje się kilkanaście budynków z XIX wieku i neogotycki kościół z II poł. XIX wieku. Ciekawymi przykładami architektury neogotyckiej są także budynki: poczty z 1885 r. przy ul. Kilinszczaków oraz kościoła Sw. Antoniego z 1903 r. przy ul. Orlej . Z najnowszych obiektów należy wymienić szkołę — Pom­nik Tysiąclecia im. Zdobywców Wału Pomorskiego, na osiedlu Tysiąclecia. Ścianę szczytową tej szkoły zdobi mo­zaika z płytek terakoty, przedstawiająca postacie żołnie­rzy polskich z rożnych epok historycznycn. Przy ul. Ki­linszczaków wznosi się dom towarowy — największy obiekt handlowy woj. pilskiego. Na zachód od centrum, przy szosie do Gorzowa, na skraju lasu położony jest cmentarz wojenny żołnierzy polskich i radzieckich, poległych w walkach o przełamanie Wału Pomorskiego. Spoczywa tu 4390 żołnierzy 1 Armii WP i 1638 żołnierzy Armii Radzieckiej. Las położony za cmen­tarzem jest pięknym przykładem lasu bukowego. Nazwa jego — Bukowina — znana już była w XVIII w. Stanowi on projektowany rezerwat przyrody. Od północy las przy­lega do jez. Kaduń. Pomiędzy szosą gorzowską a południo­wym brzegiem jeziora, na przedłużeniu lasu Bukowina, położony jest rozległy ośrodek sportowo-treningowy. Pięk­nie położony ośrodek dysponuje szeregiem urządzeń spor­towych. W ośrodku przygotowywały się liczne ekipy lek­koatletów, kajakarzy i wioślarzy do olimpiad oraz zawo­dów międzynarodowych. Wzdłuż północnych brzegów jez. Raduń biegł pas głównych umocnień Wału Pomorskiego. Jez. Raduń, jedno z największych jezior Pojezierza Wałec­kiego, zachodnim krańcem dochodzi do wsi Strączno. Brze­gi, w większości porośnięte lasami dodają jezioru wiele uroku. Wschodni brzeg jeziora dochodzi do centrum Wał­cza. Tam, na wysokim brzegu jeziora wznosi się niewiel­ki hotel „Widok”, w sąsiedztwie amfiteatr i kąpielisko. Nad brzegami liczne przystanie żeglarskie. Ok. 1,5 km na wschód od centrum miasta znajduje się grupa żelbetowych bunkrów potocznie zwanych „Czapką Hitlera”. Wałcz położony jest w urozmaiconym, pagórkowatym te­renie. Ku zachodowi ciągnie się wzdłuż jez. Raduń więk­szy kompleks leśny, sięgający do jez. Bytyń. Jeszcze więk­sze lasy zalegają na północny wschód od miasta, w od­ległości ok. 2 km. Ciągną się one aż do Gwdy. W lasach tych, na północny wschód od miasta, nad jeziorami, po­łożone są ruiny bunkrów pozycji głównej Wału Pomor­skiego. Miejsca upamiętnione walkami znajdują się w Ostrowcu, Zdbicach i Golcach. Obok jezior i pagórków wiele uroku posiadają doliny rzek, szczególnie Dobrzycy, płynącej od Gole do Wiesiołki. Na południe od miasta roz­ciągają się tereny pagórkowate pozbawione lasów. Znakowany szlak turystyczny — czerwony — biegnie na zachód do Nakielna i na północny wschód wzdłuż daw­nych umocnień Wału Pomorskiego do Ostrowca i nad jez. Zdbiczno.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.