Drohiczyn

Drohiczyn

Miasto liczące około 2.000 mieszkańców, malowniczo położone na wysokim, prawym brzegu Bugu, w miejscu gdzie rzeka tworzy przełom. Obecnie atrakcyjna miejsco­wość letniskowa. Odległość od Białegostoku wynosi 112 km.
Nazwa miasta pochodzi prawdopodobnie od drogi lub ruskiego imienia Drohita. Stąd też jeszcze w wieku XV często był nazywany Drogiczynem. Początkami swoimi sięga w odległe czasy, bo już w VIII i IX w. znany był jako port rzeczny na handlowym szlaku wodnym, jaki tworzyła rzeka Bug. Z okresu ożywionych kontaktów handlowych Drohiczyna pochodzą różnorodne znaleziska i monety. Szczególnie znane są plomby, w ilości kilku tysięcy sztuk, służące kupcom do oznaczania swoich to­warów.
Drohiczyn w wieku XI spełniał już rolę ośrodka gro-dowo-miejskiego, a w 1142 r. pojawiła się pierwsza wzmianka o tej miejscowości w źródłach pisanych. W wieku XII funkcjonowała w Drohiczynie komora celna.
Należy przypuszczać, że wyprawy książąt ruskich na

Jaćwież, poczynając od Włodzimierza Wielkiego w 983 roku, poprzez Jarosława Mądrego w 1038 r. i ich na­stępców, przechodziły przez Drohiczyn. Na początku wie­ku XIII Drohiczyn należał do Mazowsza; w 1237 r. Kon­rad I osadził tutaj Zakon Rycerski Braci Dobrzyńskich, którzy prawdopodobnie w 1241 r. — jak przypuszczają niektórzy autorzy — wyginęli w walce z Tatarami. W tym samym roku 1241 Erdziwiłł, synowiec ks. litew­skiego Mendoga, opanował Drohiczyn. W połowie XIII w. Drohiczyn znalazł się w posiadaniu Daniela Roma-nowicza, księcia Rusi Halicko-Włodzimierskiej. W 1251 r. stąd wyruszyła wyprawa rusko-mazowiecka na Jaćwież. Natomiast w 1253 r. wspomniany już ks. Daniel Roma-nowicz z całym przepychem koronował się na króla Ru­si w Drohiczynie. W 1280 r. Drohiczyn znalazł się w gra­nicach Litwy. W 1380 r. został zniszczony przez Krzy­żaków. Po połączeniu Litwy z Polską unia krewska 1385 r. znaczenie Drohiczyna wciąż rosło. W 1409 r. urzędował w nim wójt, w 1436 r. został siedzibą powia­tu, od 1443 r. stolicą ziemi drohickiej. Prawa miejskie otrzymał w 1498 r. od wielkiego księcia Aleksandra. Był siedzibą sądów: grodzkiego i ziemskiego; w miej­scowym kościele odbywały się sejmiki. Od 1520 r. Dro­hiczyn został stolicą województwa podlaskiego. W 1580 r. było w mieście 328 domów zamieszkanych przez ponad 2.000 mieszkańców, wśród których było 97 rzemieślni­ków skupionych w cechach, oraz kupcy zrzeszeni w kon-fraterii kupieckiej. Miasto posiadało 126 włók ziemi, z tym że 44 włóki znajdowały się za Bugiem, gdzie na lewym brzegu rozsiadła się również część zabudowy miasta później nazywana „Ruską Stroną”. Były 3 ko­ścioły i aż pięć cerkwi, szkoła, szpital, apteka, ośrodek dóbr, początkowo wielkiego księcia litewskiego, później królewskiego starostwa drohiczyńskiego, gdyż w 1569 r. na mocy unii lubelskiej Drohiczyn znalazł się w Polsce.
Upadek Drohiczyna zapoczątkowało zniszczenie miasta w 1656 r. przez sprzymierzonych z Polską Tatarów; w rok później spalony przez wojska Rakoczego, które wy­mordowały wielu mieszkańców. Doszło do tego, że w 1662 r. zamieszkiwało w Drohiczynie zaledwie 680 miesz­kańców, lecz w dalszym ciągu miasto było siedzibą są­du, miejscem sejmików i stolicą województwa. Aby je ożywić specjalna ustawa sejmowa z 1678 r. uwolniła mieszkańców od podatków, zachęcając ludność do osia­dania w Drohiczynie. Od 1659 r. stał się on ośrodkiem szkolnictwa dzięki jezuitom, którzy założyli tutaj swoje kolegium. Wojna północna ponownie zahamowała wzrost ludności, w 1710 r. miasto nawiedziła morowa zaraza, w 1714 r. klęska głodu. W 1773 r. nastąpiła kasata zakonu jezuitów. Klasztor pojezuicki w Drohiczynie wraz z ko­ściołem, plebanią, dziesięciną i folwarkiem składającym się z kilku okolicznych wsi przejęła Komisja Edukacji Narodowej, oddając z kolei pijarom pod warunkiem objęcia przez nich szkoły i konwiktu. Szkoła, ciesząca się doskonałą opinią, o wysokim poziomie nauczania, pro­wadzona była przez pijarów do 1832 r.
Po III rozbiorze Polski prawobrzeżny Drohiczyn zna­lazł się w granicach Prus, natomiast lewobrzeżny — Austrii. W 1805 r. lewobrzeżna część Drohiczyna uległa całkowitemu spaleniu. W 1863 r. została ona przekształ­cona w wieś pod nazwą Ruska Strona. Podczas II woj­ny światowej Drohiczyn uległ poważnemu zniszczeniu. Ludność żydowska została wymordowana przez hitle­rowców. W pobliskich Tonkielach żołnierze niemieccy rozstrzelali około 25.000 jeńców radzieckich z obozu w Suchożebrach. W Drohiczynie działały organizacje anty­faszystowskiego podziemia. W marcu 1944 r. w okolicy Drohiczyna doszło do bitwy między Niemcami a Ukraiń­ską Dywizją Partyzancką dowodzoną przez płk. Piotra Werszyhorę. Drohiczyn został wyzwolony w dn. 1 VIII 1944 r. przez oddziały radzieckie wchodzące w skład 1 Frontu Białoruskiego.
Obecnie Drohiczyn jest znaną miejscowością letnisko­wą cieszącą się zasłużoną popularnością zarówno z uwa­gi na swoje walory przyrodnicze, jak też znane zabytki.
Góra Zamkowa — dawniej grodzisko, w poważnym stopniu zniszczone przez rzekę. Znajdujący się tutaj za­mek prawdopodobnie uległ spaleniu w 1656 r. Wzgórze oddzielone od miasta głębokim jarem posiada na szczy­cie skromny obielisk wystawiony w 1928 r. na pamiątkę odzyskania niepodległości. Według legendy w głębokich podziemiach dawnego zamku znajdują się skarby Jać-wingów, których odnalezienie wymaga specjalnego za­klęcia i sporej odwagi, bowiem strzeżone są przez przy­bierające różne postacie złe duchy.
Kościół parafialny, obecnie prokatedralny, fundowany był jako kościół farny około 1386 r. przez Władysława Jagiełłę. Nie jest wykluczone, że już w 1237 r. w Dro­hiczynie znajdował się kościół zbudowany przez Braci Dobrzyńskich.
Obecny kościół zbudowano w 1723 r., natomiast budyn­ki klasztorne służące od 1957 r. jako siedziba Wyższego Seminarium Duchownego, pochodzą z 1747 r. Kościół mieści się w środku dziedzińca poklasztornego, cały ze­spół budynków usytuowany jest na wysokim brzegu Bugu skąd roztacza się wspaniały widok na okolicę. Świątynia murowana, barokowa z elementami bezsty-lowymi, zbudowana na planie prostokąta. Prezbiterium półkoliste z przylegającymi dwiema zakrystiami. Kościół był bogato wyposażony. We wnętrzu posiadał 11 ołta­rzy. Uległy one zniszczeniu podczas ostatniej wojny, lecz niektóre obrazy z tych ołtarzy zachowały się. Kościół Jest zbudowany w typie surowych jezuickich świątyń, projekt zatwierdzono aż w Rzymie.
Klasztor i kolegiom murowane barokowe, obecnie w kształcie litery L, gdyż jedno skrzydło zostało rozebra­ne . Wewnątrz sklepienia kolebkowe, krzyżowe bądź lu­netowe. Kolegium było bardzo zniszczone mimo remon­tów przeprowadzonych w latach 1860 i 1885. Odbudowa­no je w latach 1929—31.
Kościół pofranciszkański, ufundowany przez wielkiego księcia Witolda w 1409 r. Przy kościele zbudowano klasz­tor. Pierwszy kościół drewniany uległ zniszczeniu około 1580 r., drugi — również drewniany — rozebrany został w wieku XVII, kiedy to zbudowano obecny kościół mu­rowany, barokowy. Równocześnie z kościołem zbudowano klasztor oraz wieżę pełniącą funkcję dzwonnicy. Po po­wstaniu listopadowym zakonników usunięto, klasztor służył prawosławnym mniszkom. W czasie powstania styczniowego klasztor zajęły carskie oddziały pacyfika-cyjne. W okresie międzywojennym w budynkach klaszto­ru umieszczono gimnazjum, które rozpoczęło pracę 30 VIII 1922 r., w dn. 1 IX 1937 r. przekształcono je w li­ceum humanistyczne. Kościół natomiast spełniał rolę ka­plicy.
Podczas II wojny uległ zniszczeniu dach kościoła, strą­cony został wierzchołek dzwonnicy. Obecnie zrekonstruo­wano 3 ołtarze. Usytuowany w narożniku rynku pl. Ko­ściuszki barokowy budynek kościoła, wraz ze znajdują­cymi się obok budynkami klasztoru i wieżą, zwraca uwagę swoją okazałą bryłą.
Kościół Benedyktynek wraz z konwentem dla zakonnic ufundował w 1560 r. Wojciech Niemira, wojewoda pod­laski. Zniszczone w 1657 r., zostały odbudowane dzięki funduszom ofiarowanym na ten cel przez Jana Kazi­mierza i wojewodę Niemirę. Zakonnice w czasie klęsk udzielały pomocy mieszkańcom Drohiczyna i okolicz­nych wsi. Podczas epidemii w 1710 r. zorganizowały w klasztorze szpital, w 1714 r. zaopatrywały w żywność gło­dujących. W latach 1734—38 został zbudowany nowy ko­ściół murowany ufundowany przez Wiktora Kuczyńskie­go, wojewodę podlaskiego i kasztelana drohickiego. W 1854 r. rząd carski nakazał zamknięcie kościoła, zasto­sowano represje wobec ksieni klasztoru, natomiast w 1856 r. zamknięto klasztor za prowadzenie szkoły polskiej; zakonnice wywieziono do Grodna i Wilna. Wróciły one już w roku następnym, prowadząc nadal szkołę; podczas powstania styczniowego pielęgnowały rannych i cho­rych. Po I wojnie światowej dopiero w 1929 r. zabez­pieczono kościół i doprowadzono go do stanu używalno­ści. W 1957 r. wróciły do Drohiczyna benedyktynki.
Kościół na rzucie prostokąta. Fasada z dwiema nie­wielkimi wieżami. Partia środkowa fasady z bardzo roz­budowanym szczytem przewyższającym wieże. Wnętrze jednonawowe skomponowane jako układ centralny.
Cerkiew prawosławna. Już w XIII w. miała być ufun­dowana przez ks. halickiego Daniela nie istniejąca obec­nie cerkiew Bogarodzicy. W późniejszych wiekach ist­niały w Drohiczynie jeszcze 4 inne cerkwie. Obecna zaj­muje pn.-wsch. część placu Kościuszki. W 1626 r. była to cerkiew drewniana. Kiedy uległa zniszczeniu zbudo­wano w 1792 r. nową cerkiew, która spłonęła w 1802 r. W 1826 r. została wzniesiona obecna świątynia. Posiada ona piękny ikonostas pochodzący z cerkwi w Bielsku Podlaskim. Zwraca szczególną uwagę ofiarowana przez nieznanego bliżej Timofieja i jego żonę — pochodząca z 1668 r. — ikona zatytułowana „Zesłanie Ducha Świę­tego”.
Pomniki przyrody: dąb szypułkowy liczący ok. 350 lat obwód 425 cm, wys. 18 m rośnie na posesji liceum przy ul. Kraszewskiego, głaz narzutowy o obwodzie 6,70 m, dł. 2,30, szer. 2.10 wys. nad poziomem ziemi 1,25 m leży na gruntach wsi Zajęczniki, przy szosie w kierunku Siemiatycz, 3 km od Drohiczyna.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.