Jaktorów

Jaktorów

Wieś nad rzeką Pisią Tuczną, położona na pograniczu woj. skierniewickiego i stołecznego warszawskiego, przy linii kolejowej i szosie Warszawa-Skierniewice. Lokalny węzeł drogowy. Siedziba Urzędu Gminy.
Teren wczesnego osadnictwa, na co wskazują 2 kurhany odkryte 2 km na pn. od stacji kolejowej w Jaktorowie na łąkach, datowane na III-IV w. n.e. i cmentarzysko z VII w. n.e. w pobliskim Międzyborowie. W czasie panowania książąt mazowieckich wieś służebna. Po włączeniu tej części Mazowsza do Korony w 2 poł. XV w. Jaktorów wraz z otaczającymi go borami znalazł się w dobrach królewskich. Wówczas Puszcza Jaktorowska wraz z Wiskicką i Korabiewską zajmowała ok. 900 km! i począwszy od 1 poł. XVI w. objęta została ochroną prawną, przede wszystkim dlr. ocalenia znajdującego się tutaj, ostatniego na świecie siedliska tura. Był to więc pierwszy w kraju rez. przyrody. Wobec znacznej dewastacji lasu i zaprzestania polowań Jaktorów stracił znaczenie. W 1904 w Jaktorowie powstał Polski Związek .Odkrycia archeologiczne wskazują na osadnictwo przed 6000 lat. Łowicz powstał u zbiegu traktów o znaczeniu międzynarodowym, w miejscu dogodnej przeprawy przez Bzurę, w otoczeniu rozległych bagien. Na przełomie X
XI w. wzniesiony został warowny gród. Siedziba jednej z najstarszych kasztelanii polskich, którą książęta mazowieccy w 1 poł. XII w. nadali arcybiskupom gnieźnieńskim. • Łowickie dobra ok. 1200 km2 stanowiły wyodrębniony obszar, w którym władzę aż do rozbiorów Polski sprawowali prymasi. Ich rezydencją był Łowicz, który w końcu XIII w. uzyskał prawa miejskie. W 1355 arcybiskup Jarosław Bogoria ze Skotnik wybudował warowny zamek gotycki. Okres największej świetności miasta przypada na XV i XVI w. Nastąpił wówczas duży rozwój rzemiosła i handlu słynne jarmarki, bogacili się mieszczanie. Powstały szkoły, szpitale, drukarnia, liczne kościoły i klasztory. Działali wybitni uczeni, miały miejsce zjazdy z udziałem największych dostojników państwowych i kościelnych. Najazd szwedzki zniszczył i wyludnił miasto. Ponowny rozwój dzięki handlowi u schyłku XVII w. W końcu XVIII w. istniała manufaktura zatrudniająca ponad 4000 osób. Większe ożywienie gospodarcze ma miejsce w 1 poł. XIX w. po uruchomieniu linii kolejowej łączącej Łowicz z Warszawą. Wyjątkowo liczny udział mieszkańców miasta i okolicznych wsi w powstaniu styczniowym. W 1867 status miasta powiatowego. W 2 poł. XIX w. otwarto 2 teatry i muzeum. Rozwój w 1. 1919-39. Łowicz został poważnie zniszczony podczas obu wojen światowych. W czasie okupacji hitlerowskiej aktywna działalność podziemia, głównie AK. W czasie wojny zginęło ok. 6000 mieszkańców tablica pamiątkowa w elewacji frontowej ratusza. W 1963 uruchomiono dużą przetwórnię owocowo–warzywną, natomiast w 1969 zakłady dziewiarskie ,,Syn-tex”. Powstało 8 osiedli mieszkaniowych. Spółdzielnia „Sztuka Łowicka” zatrudnia licznych artystów ludowych opierających się na dawnych tradycjach i wzornictwie.Dla turystów dużą atrakcję stanowią obchodzone od ponad 50 lat czerwcowe Dni Łowicza i uroczyste barwne procesje w czasie święta Bożego Ciała oraz wrześniowe obchody dożynkowe. Zainicjowane w 1971 Łowickie Dni Muzyki Baroku nawiązują do tradycji sięgających XVII w., kiedy to istniały w mieście zespoły wokalne i instrumentalne.
W zachowanym układzie urbanistycznym związanym z dwoma rynkami: Kościuszki starym i Kilińskiego nowym znajdują się najcenniejsze z ok. 170 zabytków architektury Łowicza. Wśród 9 kościołów największą uwagę zwraca monumentalna kolegiata, w obecnym kształcie z 1. 1625-54 arch. Tomasz i Andrzej Poncino, renesansowo–barokowa, z wyjątkowo bogatym i cennym wyposażeniem wnętrz, licznymi kaplicami i nagrobkami. W sąsiedztwie kolegiaty 6 budynków kanonii z XVI i XVII w., brama prymasowska z XVII w.
i kuria wikariuszy z XVIII w. W gmachu pomi-sjonarskim z pocz. XVIII w., z kaplicą barokową ozdobioną pięknymi iluzjonistycznymi freskami Michała Anioła Palloniego przedstawiającymi sceny z życia św. Karola Boromeusza, mieści się od 1952 łowicki Oddział Muzeum Narodowego. Dysponuje 17 000 eksponatów, szczególnie bogaty jest dział etnograficzny. Uczniami mieszczącej się w tym gmachu Szkoły Realnej byli m. in. Józef Cheł-‚ moński, wybitny architekt Stanisław Noakowski i bohaterski prezydent Warszawy Stefan Starzyński. Obok muzeum skansen otwarty w 1979 w miejscu strawionego przez pożar. Przy ul. Bieruta barokowy kościół Pijarów z 1. 1672-80 z bogatym wystrojem polichromia, rzeźby, obrazy. Jedno-nawowy kościół i klasztor Bernardynek z poł. XVII w., usytuowany przy al. Sienkiewicza jest dziełem Tomasza Poncino z ok. 1650.Ratusz w Rynku Kościuszki klasycystyczny wzniesiony został w 1. 1825-28 wg projektu Bonifacego Witkowskiego, stanowi siedzibę władz miejskich. Przy ul. 1 Maja zespół architektoniczny z 1 poł. XIX w. wystawiony dla gen. Stanisława Klickiego dowódcy garnizonu łowickiego w 1. 1818-30 przez arch. Karola Krauze, składający się z pałacyku, kaplicy i baszty w stylu romantycznym. Znajdujące się przy ul. Świerczewskiego budynki poczty konnej z 1829 gościły Fryderyka Chopina. W al. Sienkiewicza głaz pamiątkowy poświęcony Arturowi Zawiszy, patriocie ze wsi Sobota powieszonemu w 1833 w Warszawie z rozkazu władz carskich.
W rynkach i przyległych uliczkach głównie Kilińskiego i Bieruta wiele domów d. mieszczan, najstarsze z XVII w.
Nad Bzurą ruiny zamku prymasowskiego z XIV w.
zniszczonego podczas „potopu”, w końcu XVIII w. zrujnowanego na skutek pożaru. Zachowały się piwnice, zarys bastionów oraz fosa. Z nowych budowli oryginalną architekturą wyróżnia się hotel, otwarty w 1974, zbudowany na planie koła. Na cmentarzu liczne mogiły żołnierzy, partyzantów i cywilnych ofiar z 1. 1939-45. Na zach. krańcu miasta cmentarz żydowski z wieloma kamiennymi nagrobkami z XIX w. i pomnikiem upamiętniającym egzekucje dokonywane tu przez hitlerowców podczas ostatniej wojny. W mieście kilka tablic pamiątkowych, najwięcej w Rynku Kościuszki, gdzie też znajduje się pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej. W Zespołach Szkół Zawodowych nr 1 i 2 oraz w szkole podstawowej nr 3 mieszczą się Izby Pamięci Narodowej. W Łowiczu rozpoczyna się szlak turystyczny wiodący do Boguszyc k/Rawy Mazowieckiej. W podmiejskich wsiach przetrwały relikty budownictwa o cechach łowickich i sztuka ludowa wycinanka, haft, tkactwo.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.