Środowiska wodne i podmokłe

Środowiska wodne i podmokłe

Zupełnie odmienny typ zbiorowisk wykształca się w młakach. Przeważają w nich niskie turzyce, a duży udział mają rośliny ba­gienne. Na wiosnę młaki mienią się wszystkimi barwami. Ponad mu­rawą wznoszą się czerwonoróżowe kwiatostany storczyka szeroko-listnego, kruszczyka błotnego i gnidosza błotnego. Nad nimi ster­czą kępy kłosów z wełnistobiałych włosków należące do wełnianki szerokolistnej. W pełni lata młaki pokrywają się purpurowymi kwia­tami ostrożnia łąkowego i jaskrawożółtymi kwiatami pępawy błot­nej. W jesieni możemy na nich spotkać piękne białe kwiaty dziewię­ciornika błotnego. Specyficzne środowisko stwarzają dla roślinności różnego rodzaju kałuże i rowy. Przeważnie występują one okresowo. Pojawiają się w nich głównie bakterie i glony, tworzące niekiedy barwne zakwity. Często pokrywa je zwarty kożuch rzęsy drobnej, jednej z najmniej­szych naszych roślin kwiatowych, której średnica ma zaledwie 2-3 mm. Trudne warunki bytowania sprawiły, że rzęsa wykazuje szereg interesujących przystosowań. Okres zimowy spędza w postaci przetrwalników, natomiast w lecie odznacza się wielką zdolnością do roz­mnażania wegetatywnego, w związku z czym prawie zupełnie zatra­ciła potrzebę rozmnażania płciowego. Bardzo interesującym siedliskiem dla roślin są kamieńce nad­rzeczne i łachy żwirowisk, których zasięg zmienia się po każdym większym wezbraniu wód. Wywołuje to ogromną zmienność szaty roślinnej. Najwcześniej na kamieńcach pojawiają się trawy tworzące długie rozłogi: kostrzewa czerwona, wiechlina spłaszczona, mietli­ca rozłogowa i trzcinnik szuwarowy. One to przyczyniają się do utrwalenia podłoża. Z bardziej ozdobnych roślin, które również na­leżą do najwcześniejszych przybyszów, rosną na żwirowiskach i ka­mieńcach wierzbówka nadrzeczna, lnica mała i rezeda żółta. W okre­sie późniejszym kamieńce często zarastają wrześnią pobrzeżną. Roś­lina ta osiąga niekiedy 2 m wysokości. Wśród żwirowisk, na niewiel­kich suchszych wzniesieniach, występują rośliny znoszące przesu­szenie, a w obniżeniach roślinność typowa dla świeżych pastwisk, wreszcie w wilgotnych zagłębieniach roślinność młak. Świat zwierząt związanych z wodą obejmuje nie tylko gatunki stale przebywające w tym środowisku, ale także takie, które szukają tu pokarmu, zakładają gniazda czy przychodzą do wody w okresie rozrodu. Dlatego też opis fauny wód Sądecczyzny rozpoczniemy od zwierząt lądowych, ściśle jednak związanych ze środowiskiem wod­nym. Na początku bieżącego stulecia nad wodami Dunajca i Popradu dosyć często można było napotkać wydrę, obecnie jednego z najrzad­szych przedstawicieli drapieżnych ssaków Ziemi Sądeckiej. W tych nieodległych czasach nad brzegami większych potoków Sądecczyzny bytowała również norka, drapieżnik o trybie życia podobnym do wydrzego. Od kilkudziesięciu jednak lat gatunek ten nie został w Polsce znaleziony. Wśród ssaków wyraźnie preferujących nadwodny tryb życia wy­mienić należy jeszcze dwu przedstawicieli owadożernych – rzęsorka rzeczka i rzęsorka mniejszego. Ten ostatni jest jednym z najrzadszych gatunków omawianego rzędu ssaków. Ptaki środowisk wodnych zostały na Ziemi Sądeckiej dokładnie poznane. Nad potokami górskimi żyje pluszcz, niewielki, ciemno­brązowy ptaszek z białą plamą na podgardlu. Występuje on nad prawie wszystkimi górskimi dopływami Dunajca i Popradu. Czasem nad jednym potokiem gnieździ się kilka par. W takim przypadku każda para rezerwuje dla siebie określony odcinek potoku, a podział jest ściśle przestrzegany przez wszystkie pozostałe pary. Zjawisko to jest przejawem terytorializmu, znanego u wielu krajowych gatun­ków ptaków leśnych. Nad potokami górskimi Sądecczyzny dosyć rozpowszechnionym gatunkiem jest jaskrawo ubarwiona pliszka górska. Jej krewniaczka, pliszka siwa, zajmuje niższe położenia, spotkać ją też możemy na brzegach wszystkich rzek i potoków Ziemi Sądeckiej. Niezwykle interesującym ptakiem, ściśle związanym ze środowiskiem wód płynących, jest zimorodek. Ten przepięknie ubar­wiony gatunek odżywia się małymi rybkami i bezkręgowcami wodny­mi. Na Ziemi Sądeckiej zimorodek pojawia się corocznie wzdłuż wszystkich większych rzek i potoków, jednakże tylko raz stwier­dzono tu jego gniazdowanie. Do typowych przedstawicieli awifauny rzek i potoków zaliczyć możemy również dwa gatunki z rzędu siewkowatych — brodźca piskliwego i sieweczkę rzeczną. Oba gnieżdżą się równie, chętnie nad brzegami wód stojących. Rzeki, szczególnie Dunajec, Poprad i Biała, stanowią dla wielu gatunków ptaków wodnych miejsce postoju w ich corocznych wę­drówkach. Na Białej obserwowano w okresie przelotów wiosennych i jesiennych wiele interesujących i bardzo rzadkich gatunków, m.in. czaplę purpurową, świstuna, płaskonosa oraz kilka innych gatun­ków kaczek, a także perkozy i siewki.Utworzenie zbiorników zaporowych w Rożnowie i Czchowie spowodowało wyraźne zwiększenie liczby gatunków ptaków wod­nych. Zbiorniki zaporowe, ze względu na stałe wahania poziomu wody, uniemożliwiają ptakom założenie gniazd, stanowią jednakże doskonałą bazę pokarmową i siedlisko życia, z tego też względu odwiedzane są chętnie przez wiele rozmaitych gatunków. W ciągu kilku lat od powstania Jeziora Rożnowskiego obserwowano tu aż 23 gatunki ptaków wodnych, w tym takie osobliwości, jak świstun, gągoł, tracz bielaczek, mewa żółtonoga, kormoran, brodziec krwawodzioby oraz dwa rzadkie orły – bielik i rybołów. Do najczęściej spotykanych gatunków należą kaczki krzyżówka i cyranka, perkoz dwuczuby, mewa śmieszka, rybitwa zwyczajna, bocian biały, pliszka siwa i sieweczka rzeczna.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.