W części północno-zachodniej rozróżnia­my. Nizinę Sępopolską, Pobrzeże Warmiń­skie. Pojezierza: Dobrzyńskie, Chełmińskie i Iławskie, przedzielone dolinami Drwęcy i Osy, cha­rakteryzują się podobną budową oraz podobnym ukształ­towaniem terenu. Występują tu głównie moreny czoło­we, począwszy od Wisły przez Lipno, Rypin, Górzno w kierunku Dąbrówna. Oddzielone Drwęcą od drugiego ich pasma, biegnącego od Wąbrzeźna w kierunku Iła­wy, trzecie pasmo moren czołowych ciągnie się od Gar-dei do Morąga. Cały ten obszar zniża się stopniowo ku Wiśle. Garb Lubawski to teren gliniasto-kamienisty, przecięty poprzecznymi obniżeniami rynnowymi. Garb ten obejmuje Wzgórza Dylewskie, przekraczające 100 m wysokości względnej. Góra Dylewska sięga 312 m n.p.m. i jest najwyższym wzniesieniem na Pojezierzu Ma­zurskim. Pojezierze Olsztyńskie, którego cen­tralnym punktem jest Olsztyn, sięga po Morąg, Ostródę, Lidzbark Warmiński, Biskupiec, Szczytno i Nidzicę. Te­ren ten posiada większe kompleksy obszarów leśnych i rolnych. Moreny nie sięgające 200 m występują tu od Morąga, poprzez Łuktę, Gryźliny i północny brzeg Jezio­ra Łańskiego w kierunku Biskupca. Występują też w oko­licy Olsztyna, w pobliżu Dobrego Miasta, Jezioran i Or­nety. Większe jeziora tego terenu to: Łańskie 10,5 km2 Pluszne Wielkie 8,6 km2, Dadaj 10,5 km2, Wulpińskie 7 km2, Luterskie 7,2 km2. Pojezierze Mrągowskie stanowi garb sięgający do 221 m, wyższy o kilkadziesiąt metrów od sąsiednich podregionów. Południowa granica tego Poje­zierza przebiega morenami między Szczytnem i Rucianem. Występują tu typowe jeziora rynnowe rozciągające się z południa na północ. W poprzek tego kierunku cią­gną się wały moren czołowych. Kraina Wielkich Jezior to wielka bruz­da. Leżą w niej jeziora: Mamry, Niegocin i Śniardwy, o łącznej powierzchni 310 km2. Są one połączone kana­łem żeglownym i mają odpływ przez Węgorapę do Pre­goły oraz przez Pisę i Narew do Wisły. Równina Mazurska jest częścią wielkie­go sandru kurpiowskiego. Charakterystyczne dla jej krajobrazu są: jeziora, zasypane moreny i wytopiska. Na południe od jeziora Omulew wznoszą się Złote Góry, sięgające 229 m n.p.m. W centrum Pojezierza Ełckiego prze­biega garb Wzgórz Szeskich 309 m z morenami czoło­wymi. Poza tym należy wspomnieć o Tatarskiej Górze oraz kamienistej Górze Gołdapskiej 289 m o pięknych kształtach. Z południowych stoków Wzgórz Szeskich pły­nie strumieniami i potokami woda do rzeki Ełk, od pół­nocy płynie łukiem rzeka Gołdapa, dopływ Węgorapy – Pregoły. Większe jeziora: Rajgrodzkie 15,1 km” i Sel-męt 12,7 km2. Pojezierze Suwalskie. Na obszarze tym moreny stadium pomorskiego wkraczają na po­wierzchnię sandru, w związku z tym wykształcił się tu cały zespół form transgresyjnych. Jest to kraina słabo zalesiona, przeważnie rolnicza z głębokimi jeziorami rynnowymi, jak Hańcza 2,9 km2, Gaładuś 7,6 km2 oraz szereg innych. Kulminacyjne punkty wzniesień wynoszą średnio 300 m; na południu od Gołdapu Wzgórza Szeskie 304 m i 309 m, na zachodzie Wzgórza Piłackie 223 m i na pół­noco-wschodzie Wzgórza Wiżajneńskie, dochodzące do 299 m. Są to wszystko wzgórza typu morenowego. Na południowym wschodzie rozpościera się w okolicy Su­wałk, Sejn i Augustowa szeroki Sandr Augustowski. Równina Augustowska leży na obsza­rze wyrównanych sandrów, na których rozpościera się Puszcza Augustowska. Wśród borów Puszczy Augustow­skiej leży jedno z najpiękniejszych jezior Europy: Wigry 21,7 km2. Spotykamy tu też głębokie jeziora rynnowe jak: Sajno 5,3 km2, Białe 4,9 km2 oraz Serwy 4,7 km2Nizina Sępopolska i 13 – Pobrzeże Warmińskie, to równiny moreny de. nnej. Rzeźba ma tu charakter krajobrazu równinnomorenowego. Na obsza­rze tym wyróżniamy Wzniesienie Górowskie 216 m oraz Elbląskie 197 m. Rośliność:Lądolód skandynawski zajął w plejstocenie całą Pol­skę i posunął się daleko poza jej granice. Na naszych ziemiach stwierdzono osady przynajmniej trzech zlodo­waceń. Pierwsze zlodowacenie oparło się o podnóża Kar­pat, dwa zaś następne obejmowały coraz mniejsze prze­strzenie. Ostatnie, najmłodsze zlodowacenie, zwane bał­tyckim, objęło swym zasięgiem tylko północną część Polski, sięgając ku południowi mniej więcej po linię Głogów – Poznań – Płock – Działdowo – Grajewo. W epoce lodowcowej Skandynawia stanowiła centralny punkt zlodowacenia i tam na przestrzeni tej epoki nie znaleziono okresów międzylodowcowych. Inaczej przed­stawiało się zlodowacenie na naszych ziemiach, na któ­rych stwierdzono oprócz okresów zimnych glacjałów także ciepłe okresy międzylodowcowe interglacjały. W glacjałach panował klimat zimny – arktyczny, inter­glacjały natomiast odznaczały się klimatem zbliżonym do obecnego. W niektórych interglacjałach panował nawet klimat cieplejszy od dzisiejszego. Po ustąpieniu ostatniego zlodowacenia nie od razu wy­tworzyły się na Pojezierzu Mazurskim stosunki flory-styczne współczesne. Początkowo w surowym i zimnym klimacie panowała tu bezleśna tundra. Dopiero w póź­niejszych, cieplejszych okresach w miejscu tundry za­częły pojawiać się lasy, najpierw brzozowe, następnie sosnowe, a z czasem także o składzie gatunkowym obec­nie istniejącym. Widać stąd, że w różnych okresach geo­logicznych roślinność odbywała wędrówki i nie zawsze utrzymywała się na zdobytych placówkach; niektóre roś­liny wymarły zupełnie, a o ich dawnej obecności świad­czą formy kopalne, inne przetrwały do okresu współ­czesnego, często jako relikty minionych okresów geolo­gicznych. A więc pod pojęciem reliktów będziemy rozumieli roś­liny i zwierzęta stanowiące przeżytki dawnych okresów geologicznych. Wiek reliktów może być różny w zależ­ności od okresu, z którego relikt pochodzi. Im wiek re­liktu jest starszy, tym większe zainteresowanie budzi dla nauki. Na Pojezierzu Mazurskim spotykamy się z relik­tami arktycznymi, wysokogórskimi i borealnymi z okre­su panowania klimatu zimnego i chłodnego oraz rza­dziej z reliktami stepowymi z okresu panowania klimatu suchego. Relikty te na obszarze Pojezierza Mazurskiego posiadają przeważnie nieliczne, odosobnione stanowiska, położone z dala od współczesnego centrum występowa­nia gatunku. Większe skupienia reliktów zostały objęte ochroną rezerwatową, pozostałe zaś nieduże grupy lub pojedyncze okazy roślin reliktowych są chronione za­zwyczaj jako pomniki przyrody. Wśród roślinności reliktowej Pojezierza Mazurskiego najważniejsze elementy geograficzne stanowią: element arktyczny, borealny, środkowo-europejski, atlantycki, pontyjski, śródziemnomorski oraz południowo-syberyjski