W lasach sądeckich najpospolitszym ich gatunkiem jest wszędobylska ryjówka aksamitna, na obrzeżach lasu towarzyszy jej mniejsza krewniaczka -ryjówka malutka oraz równie pożyteczny jeż. Ryjówki – jedne z naj­mniejszych ssaków, a zarazem zwierząt stałocieplnych – mają bardzo szybką przemianę materii. Zwierzątka te schwytane i nieopatrznie zamknięte bez zapasu pokarmu już po kilku godzinach giną z gło­du. Z owadożernymi bardzo blisko spokrewnione są jedyne latające ssaki – nietoperze. Oprócz gatunków występujących w jaskiniach i na strychach w Polsce żyje nieliczna grupa nietoperzy leśnych. Najpospolitszy, a zarazem największy z nich jest na Ziemi Sądeckiej borowiec; towarzyszą mu często nocek wąsatek i gacek wielkouch. W starych lasach nietoperze zamieszkują dziuple i osłonięte wykroty, w młodych zaś najczęściej spotkać je można w skrzynkach dla ptaków. Jedna z najliczniejszych w gatunki grup ssaków krajowych to gry­zonie. W lasach górskich Ziemi Sądeckiej najpospolitszym, często jedynym gatunkiem jest mysz leśna, grądy i bory mieszane w niż­szych położeniach zamieszkuje najliczniej nornica ruda. Obok nich w miejscach wilgotnych nad potokami spotykamy karczownika. Gryzonie leśne opanowały też korony drzew. Na Sądecczyźnie często jeszcze zobaczyć można wiewiórkę, która występuje tu za­zwyczaj w odmianie czarnej. Obok niej dziuple i skrzynki dla ptaków chętnie zasiedlają przedstawiciele rodziny pilchowatych – mile dla oka orzesznica i popielica. Każdy, kto choć raz przechodził wiosną lub wczesnym latem przez las, został urzeczony śpiewem najprzeróżniejszych gatunków ptaków. Jeżeli przystaniemy na chwilę i przyjrzymy się śpiewają­cemu ptakowi, zauważymy, iż pochłonięty jest on prawie wyłącznie tą pozornie bezsensowną działalnością. Jednakże wbrew powszech­nemu mniemaniu śpiew ptaka nie służy uprzyjemnianiu życia sobie czy też obserwatorowi. Ma on ogromne znaczenie biologiczne: każ­dy samiec przywołuje śpiewem samiczkę, ponadto daje znać rywa­lom o swojej obecności na danym obszarze. Większość ptaków leśnych, podobnie jak ssaki, zamieszkuje za­równo lasy reglowe, jak i grądy oraz bory mieszane. Są jednak i takie, które preferują poszczególne środowiska lub ich grupy. Spośród wróblowatych wszystkie wymienione ekosystemy leśne zamieszkuje np. pełzacz leśny, a także maleńki, wszędobylski strzyżyk. Spokre­wnione z sobą gatunki, np. sikor, muchołówek i dzięciołów, szcze­gólnie gdy jest ich więcej, wykazują już wyraźną specjalizację i przy­wiązane są do określonego typu lasu. Sikora bogatka i modra wy­raźnie preferują lasy liściaste, sosnówka zaś wyłącznie bory szpilko­we i mieszane. Pozostałe, znane z Ziemi Sądeckiej gatunki – sikora czarnogłówka i uboga – zamieszkują wszystkie wymienione siedliska.Muchołówka żałobna występuje głównie w borach mieszanych, muchołówka białoszyja – w grądach, najmniejsza zaś – muchołówka mała – najchętniej w buczynach dolnoreglowych. Nieco inną specjalizację wykazują dzięcioły. W reglowych – za­równo liściastych, jak i szpilkowych – lasach Sądecczyzny żyje dzię­cioł trójpalczasty oraz największy przedstawiciel rodzaju – dzięcioł czarny. Dolnoreglowe lasy liściaste oraz grądy zasiedlają dwa inne gatunki – dzięcioł zielony i zielonosiwy. W niższych partiach lasów górskich i podgórskich spotykamy również dzięcioły pstre, zwane tak od swego barwnego, głównie biało-czerwono-czarnego upie­rzenia. Spośród kilku gatunków tej grupy najczęściej spotykany jest dzięcioł duży. Reglowe buczyny i grądy zamieszkuje cała plejada drobnych pta­ków śpiewających. Do najpospolitszych mieszkańców tych lasów zaliczyć możemy ziębę, rudzika, pokrzewkę czarnołbistą, świergotka drzewnego, świstunkę leśną i drozda śpiewaka. Spotykamy tu także przedstawicieli kuraków – pospolitego w Sądecczyźnie jarząbka, wy­stępującego w niezbyt gęstych, niżej położonych lasach cietrzewia, oraz króla regli, jednego z najokazalszych krajowych ptaków – głusz­ca. Rząd drapieżnych z powodu intensywnego tępienia reprezento­wany jest tylko przez kilka przedstawicieli. Najliczniej występuje myszołów, znacznie rzadziej – tępione jastrząb i krogulec. Czasem wśród drzew przeniknie szybko pustułka. Lasy dolnoreglowe Ziemi Sądeckiej zachowały gdzieniegdzie charakter zbliżony do prasta­rej puszczy karpackiej. W tych miejscach na obszarze Beskidów żyje jeszcze największa z krajowych sów – puchacz. Często obok niej występuje puszczyk, sporadycznie zaś sowa uralska.Zupełnie odrębny charakter prezentuje awifauna górskich borów jodłowych i górnoreglowych świerczyn. Spotykamy w nich przede wszystkim dwóch przedstawicieli fauny górskiej – drozda obrożne-go i orzechówkę. Wśród znacznie uboższych w gatunki zoocenoz górnoreglowych charakterystycznym ptakiem jest maleńki mysi-królik, przedstawicielem zaś dzięciołów – krętogłów. Bory jodłowe i świerkowe odwiedzają chętnie stadka niezwykle oryginalnych pta­ków – krzyżodziobów. Szczęki ich dzioba są skrzyżowane jak klesz­cze, co pozwala im odchylać łuski szyszek drzew szpilkowych i wyj­mować nasiona, którymi się żywią. Niezwykle interesująco przed­stawia się biologia ich rozrodu. Ptaki te zakładają gniazdo w górnej części korony świerka lub jodły, najczęściej zimą, a pisklęta dosko­nale rosną mimo śniegu i trzaskającego nieraz mrozu. Najczęściej pojawia się na Sądecczyźnie krzyżodziób świerkowy. Do wielkich rzadkości natomiast należą krzyżodziób sosnowy oraz wyjątkowo za­latujący do Polski, stwierdzony m.in. w okolicach Starego Sącza, krzyżodziób dwupręgowy. Ciepłe prześwietlone grądy są doskonałym siedliskiem dla wielu przedstawicieli krajowej herpetofauny. Na polanach śródleśnych zobaczyć można wygrzewające się zaskrońce, często towarzyszy im gniewosz i budząca grozę żmija. Gatunki te jednak, podobnie jak i pozostałe krajowe gady lądowe, zamieszkują przede wszystkim siedliska ekotonalne, tzn. znajdujące się na styku dwóch różnych

biocenoz, np. lasu i łąki.