Kielce, miasto wojewódzkie, leży na 20° 39′ długości geograficznej wsch. od Greenwich i na 50° 52′ szerokości geograficznej pn. Miasto roz­lokowało się w dolinie rz. Silnicy oraz na otaczających ją wzgórzach, należących do Grzbietu Kadzielniańskiego i Szydłówkowskiego, na wy­sokości od 250—340 m npm. Miasto zajmuje powierzchnię ok. 43 km2. Wg „Rocznika Statystycznego 1965″ mieszka tu 100 600 osób, w tym 48 000 mężczyzn i 52 600 kobiet.
W skład miasta wchodzą osiedla podmiejskie: Barwinek, Baranówek, Kawetczyzna, Pakosz Dolny i Górny, Czarnów Podklasztorny, Biesak, Piaski, Szydłówek i część Domaszowic. Od 1 stycznia 1966 r. zostały włączone do miasta dalsze osiedla wiejskie, a mianowicie: Czarnów, Białogon i Pietraszki oraz las tzw. Stadion.
W obecnych granicach rozciągłość Kielc na linii Szydłówek—Telegraf wynosi 7 km. Stara część miasta leży pomiędzy katedrą a kościołem Św. Wojciecha. Tutaj można oglądać wąskie uliczki, a przy nich pozo­stałe jeszcze tu i ówdzie niskie, parterowe domki, zbudowane z kamienia. Główna arteria wewnętrzna, ul. Sienkiewicza, przecina miasto w kierunku z pn. zach. na pd. wsch., od dworca kolejowego do pl. Moniuszki.
Na dawnym rynku, a obecnym pl. Partyzantów AL, krzyżują się naj­ważniejsze drogi zewnętrzne: na pn. ku Warszawie, na wsch. do Opa­towa, na pn. zach. w stronę Piotrkowa oraz ku pd. w stronę Buska, Piń­czowa i Krakowa.
Najpiękniejsze widoki na miasto roztaczają się z góry Karczówki, Szydłówka, Telegrafu i Bukówki. Ozdobą miasta jest niezbyt duży park, zieleńce i skwerki (np. na pl. Żeromskiego i pl. Partyzantów AL). –
U stóp Biesaka jest duży stadion sportowy, a na pn. od miasta urzą­dzono zalew na rz. Silnicy. Od 1929 r. miasto posiada wodociągi i kanalizację. Obecnie trwa rozbudowa urządzeń gazowych i kanałów burzo­wych. Ulepsza się oświetlenie i nawierzchnię coraz to nowych ulic.
Dworzec PKS znajduje się w pobliżu stacji kolejowej przy ul. Czar­nowskiej.
Miasto i najbliższą okolicę obsługuje 20 linii MPK. Linie te łączą m. in. z Białogonem, Słowikiem, Nowinami, Jaworznią, Piekoszowem, Niewachlowem, Kostomłotami, Dąbrową, Wiśniówką, Kajetanowem, Masłowem, Cedzyną, Radlinem, Bukówką, Sukowem i Dyminami.

Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej ma swą główną siedzibę w dawnym pałacu biskupów krakowskich. Powiatowa Rada Narodowa mieści się przy ul. Mickiewicza, zaś Prezydium Miejskiej Rady Naro­dowej przy pl. Partyzantów. Na tymże placu w domu z podcieniami znajduje się Muzeum Świętokrzyskie, o charakterze regionalnym.
W ostatnich latach wybudowano obszerną halę widowiskowo-sportowa przy ul. Waligóry oraz krytą pływalnię przy ul. Krakowskiej 2.
Miejscowe Studium Nauczycielskie ma kilka kierunków, m. in. filo­logię polską i geografię. Istnieje także Państwowa Szkoła Techniczna o kierunku geodezyjnym oraz Wieczorowa Wyższa Szkoła Inżynieryjna. Szkolnictwo średnie ogólnokształcące reprezentuje 6 liceów, a do zawo­dów przygotowują młodzież technika: chemiczne, handlowe, budowlane, geologiczne, mechaniczne oraz liceum plastyczne, szkoła muzyczna, pielęgniarska i zasadnicze szkoły zawodowe. Jest też Wieczorowy Uni­wersytet Robotniczy.
Na obszernym placu przy rogatce krakowskiej wznosi się okazały gmach Wojewódzkiego Domu Kultury, a w pobliżu pierwsze w Kielcach wieżowce.
II wojna światowa poczyniła w zabudowie pewne szkody, dziś już wyrównane.
W ostatnim okresie rozpoczęto na szeroką skalę rozbudowę. Wypełnia się luki w zabudowie ulic w środkowej części miasta (np. przy ul. Sien­kiewicza, Wesołej, Moniuszki, Słowackiego) oraz prowadzi się budowę osiedli w nowych, zewnętrznych dzielnicach, np. przy ul. Zagórskiej, Prostej, Żeromskiego, Krakowskiej, Piekoszowskiej, koło st. kol. Kielce Herbskie, pod Szydłówkiem i w innych częściach miasta.
Zakłady przemysłowe grupują się głównie w pd. i pn.-zach. części mia­sta, w pobliżu kolei. Tutaj leży słynna Kadzielnią i fabryka marmurów. Tu rozwinął się przemysł tłuszczowy i spożywczy (drożdżownia, mydlarnia, octownia), metalowy i chemiczny. W tej dzielnicy znajduje się szereg obiektów przemysłowych powstałych w okresie planu 6-letniego: duża nowocześnie urządzona piekarnia mechaniczna, tuczarnia drobiu, chłodnia i fabryka armatur. We wsch. części miasta powstały nowocze­sne zakłady mleczarskie.
Najważniejszym węzłem kolejowym na terenie Gór Świętokrzyskich jest st. SKARŻYSKO-KAMIENNA. Tutaj krzyżują się linie z Radomia

do Kielc i z Koluszek do Sandomierza. Tędy przejeżdżają wycieczki od strony Warszawy, Lublina, Łodzi i Rzeszowa.
Miasto Skarżysko-Kamienna powstało z dawnych wsi: Skarżyska i Kamiennej dzięki dogodnemu położeniu przy skrzyżowaniu linii kole­jowych z Dęblina do Dąbrowy Górniczej i z Tomaszowa Mazowieckiego do Ostrowca.
Prawa miejskie uzyskało w 1923 r., a w r. 1954 wydzielone zostało jako powiat miejski. Obecnie w skład miasta wchodzą dawne osiedla Milica, Rejów, Bzin i Młodzawy. Są tu duże zakłady przemysłu meta­lowego, fabryka obuwia i inne. Najokazalej wygląda nowe osiedle —Milica. O szybkim rozwoju miasta świadczy liczba mieszkańców: w 1950 r. — 17 100, w 1964 r. — 36 500
Pod Skarżyskiem mijamy rz. Kamienną, a następnie wjeżdżamy w do­linę jej dopływu — rz. Kamionki. Koło osady REJÓW widać wysoką tamę, a za nią duże zwierciadło wody stawu rejowskiego. Z dawna spiętrzano tu wody Kamionki dla celów przemysłowych. Po lewej stronie tamy zauważyć można resztę murów wielkiego pieca, czynnego do 1901 r.
Rejów jest ośrodkiem sportów wodnych i miejscem wypoczynku dla ludności Skarżyska-Kamiennej.
Powyżej stawu widać zalesione wzniesienie. Jest to Baranowska Góra. Występują tutaj piaskowce triasowe, widoczne dobrze obok przyst. kol. STOKOWIEC.
W obszernej dolinie nad Kamionką leży dawna fabryczna osada, a od r. 1962 miasto SUCHEDNIÓW. Teren pokrywa warstwa piasków, na których w okolicy rosną sosnowe lasy. Zwraca uwagę duże klocowisko miejscowego tartaku, a przy stacji ładownia różowych glinek ceramicz­nych, wydobywanych w okolicy. W dolinie dymią kominy kilku zakła­dów, m. in. przemysłu żelaznego i kamionkowego. Tutaj to do początku bieżącego stulecia miał swą siedzibę zarząd górniczy tzw. Okręgu Wscho­dniego. Ze względu na korzystne warunki klimatyczne w Suchedniowie i okolicy powstały letniska.
Następnym przyst. kol. jest BEREZÓW. Tutaj przecina tor kolejowy drogę z Suchedniowa przez Wzdół do Bodzentyna. Jest też przyst. PKS na linii Skarżysko — Bodzentyn. W sąsiedztwie Berezowa były czynne fryszerki i kuźnice (w Jędrowie, Ostojowie i Ogonowie).

fil
Krajobraz staje się coraz bardziej urozmaicony. Koło st. ŁĄCZNA widać rozległe obłe wzniesienia, zbudowane z czerwonych piaskowców triasowych, a wśród nich malownicze, głębokie doliny.
Z lewej strony toru widać lesiste wzniesienia Bukowej Góry. Pociąg wspina się pod górę, osiągając najwyższy punkt naprzeciw wsi WYSTĘPA, znanej z utworu Stefana Żeromskiego Echa leśne. W tej okolicy ma źró­dła rz. Kamionka, dopływ Kamiennej.
Za Występą z lewej strony widać rozległe wzniesienia góry Barczy. Następnie przecinamy szosę Warszawa — Kielce — Kraków. Jedziemy górnym odcinkiem Doliny Wilkowskiej ze źródłami rz. Lubrzanki. Na pd. — góra Wiśniówka z dużym kamieniołomem kwarcytu.
Z prawej strony pociągu wznosi się dolomitowa grzęda góry Chełm. Na jej zboczu stoi kościół w Zagnańsku, założony w XVII w., a ostatnio rozbudowany. Obok — kamieniołom i młyn oraz prażak, przygotowu­jący dolomit dla hut.
Naprzeciw dworca w ZAGNAŃSKU leży duży tartak, a obok st. ko­lejki leśnej Zagnańsk — Święty Krzyż (przewidziana do likwidacji).
Pociąg biegnie wśród lasów obok wsi BARTKÓW, na terenie której znajduje się legendarny dąb Bartek, liczący ok. 1200 lat.
W okolicy przyst. TUMLIN otwiera się znowu rozległy widok. Na wzniesieniu wśród kępy drzew bieleją mury zabytkowego kościoła w Tum-linie z końca XVI w., a na górującej nad okolicą Grodowej Górze czer­wieni się wykop kamieniołomu piaskowca ciosowego.
Jadąc dalej przecinamy wykopy w tymże piaskowcu, a następnie zako­lami dolinę małej rz. Sufragańca, dopływu Bobrzy. Z prawej strony w kierunku biegu pociągu widać dużą wieś KOSTOMŁOTY z ceglanym budynkiem szkoły, a za nim wzniesienie z kępą brzóz na szczycie. Jest to słynna Miedziana Góra.
Po lewej stronie toru widać lesiste wzniesienia. Tutaj kończy się zach. odcinek pasma Łysogór.
Za przyst. Kostomłoty wjechaliśmy w kotlinę kielecką. Nad okolicą góruje piękna sylwetka Karczówki z kościołem i klasztorem na szczycie. Przy wstępie do miasta witają nas liczne kominy kieleckich zakładów przemysłowych oraz nowe dzielnice mieszkaniowe.